Thập kỷ 80, Liên Xô dã đề ra chiến lược phát triển kinh tế theo chiều sâu, chú trọng đến vị trí của tiến bộ khoa học - kỹ thuật, mở rộng quan hệ kinh tế đối ngoại và cố gắng mày mò thử nghiệm cuộc cải tổ cơ chế kinh tế lỗi thời để tạo động lực phát triển kinh tế mới. Và thập kỷ 80 đầy thử thách đã trôi qua với kết quả không mấy phấn khởi

Về thực trạng kinh tế - xã hội

Tốc độ phát triển kinh tế chậm dần, sản xuất công nghiệp trì trệ - GNP giảm 4,5% năng suất lao động xã hội giảm 3%. thu nhập quốc dân giảm 4% ( năm 1990 so với 1989 )

Khủng hoảng kinh tế, chính trị nặng nề bao trùm toàn bộ kinh tế, lạm phát ở mức kỷ lục (19%), thiếu máy móc, giá cả leo thang ( trước 1990 giá 1 lít xăng 0,5 rúp, cuối 1991: 20 rúp/lít )

Vấn đề nợ nước ngoài trở nên rất gay gắt ( 60 tỉ đô la Mỹ ), Liên Xô trở thành con nợ đứng thứ 21 trong các con nợ trên thế giới ( cuối 1.991) mà chưa tìm được nguồn trở vốn vay và lãi hàng năm. Ngân hàng không có tiền.

Nông nghiệp: từ 1975 - 1976 sản lượng ngũ cốc nhiởu nam đất 230.000.000 tấn/nam nhưng những năm cuối tập kỷ 80 đầu thập kỷ 90 phải nhập lương thực (có thể vì những số liệu của Tổng Cục Thống kê không chính xác, số liệu chạy theo báo cáo, số lượng ).Từng sản lượng lúa mì đạt 160.000.000.từn(1.991). Hoa quả, lúa chín không người thu hoạch (khoai tây thu hoạch 18% tổng diện tích trồng, rau quả 50%, củ cải đường 52%), sản lượng thịt, sữa năm 1991/ 1990 giảm 10 - 11% và càng giảm nhiều so với những năm trước.

Hoạt động ngoại thương thâm thụt hơn 5 tỷ đô la, do giảm xuất dầu, tăng nhập ngũ cốc, hàng tiêu dùng.

Dân số và việc làm: toàn Liên Băng có 135.700.000 lao động làm việc trong các ngành kinh tế quốc dân, 90 - 91 có 1.000.000 người thất nghiệp, đến đầu 1992 lên 2.500.000 người do sa thãi công nhân, giảm biên chế trong các tổ chức nhà nước, do không phù hợp với nhu cầu của nền kinh tế thị trường

Trên thị trường hàng hóa khan hiếm, mức sống người dân giảm sút nhanh chóng - đồng rúp bị mất giá và bị "đô la hóa" trước 1989 giá 1rúp = 0,67 đô la Mỹ giá chợ đen 7/88: 4 R = 1 đô la, 12/89: 12 R = 1 đô la. 12/90: 25 R = 1 đô la, 12/91: 160 R = 1 đô, 5/1992: 350 R = 1 đô, 3/93: 700R = 1 đô, 5/93: 1000 R = 1 đô. Tệ nạn xã hội tăng, mâu thuẫn sắc tộc, dân tộc lên cao điểm dẫn cuộc chiến đẩm máu hàng trăm người chết, hàng triệu người bị thương, nhiều thành phố, làng mạc trở thành điêu tàn ( Kadắcxtan,Aùcmêni, Grudia, Karabắc... )

Năm 1991, cuộc khủng hoảng kinh tế chính trị, chuyên quyền ở Liên Xô lên tới đỉnh điểm, sự tan rã liên tiếp các thiết chế Nhà Nước LB cũ - mà thể hiện ở cuộc chính biến ngày 19-8-1991, sự từ chức của Tổng thống hợp hiến... kết thúc sự tồn tại của LB Xô viết. Cuối năm 1991 một quốc gia lớn nhất đã từng là siêu cường trong trật tự thế giới cũ, biến mất khỏi bản đồ thế giới. Tại phần lục địa Liên Xô trước đây xuất hiện một thực thể mới: "Cộng đồng các quốc gia độc lập SNG" ký ngày 21-12-1991 tại Anma Ata ( thủ đô Kadăcxtan ) những người lãnh đạo đất nước Cộng Hòa ( Nga, Bêlarut, Ucraina, Udơbekixtan, Kadăcxtan, Tagikixtan, Cưrơgưđôxtan, Tuốcmênixtan, Adecbaizan, Aùcmênia và Mônđôva ) đã ký 6 văn kiện của hiệp định thành lập cộng đồng, còn 3 nước vùng cận Ban Tích: Látvia, Litvia và Ettônia đã tách thành những quốc gia riêng từ năm 1990. Còn Grudia không tham gia.