Đây là một vấn đề khá phức tạp, còn có cả những người chuyên nghiên cứu về tước hiệu. Bài viết này k0 phải là một bài nghiên cứu hoàn chỉnh mà chỉ nêu một số nhận xét riêng và giới hạn mà thôi
Nói đến miếu hiệu, đế hiệu (hoặc vương hiệu) và thuỵ hiệu là nói đến danh hiệu của các bậc vua chúa
Thuỵ hiệu là tên đẹp (thuỵ-đẹp) do triều thần dâng lên sau khi vua chết, VD Văn thành Võ đức... gì đó có thể tới vài chục chữ tuỳ theo mức độ nịnh bợ
Đế hiệu có hai loại: tự phong khi lên ngôi đại bảo và được truy phong sau khi chết dựa vào thành tích lúc làm vua. VD Chu Vũ vương, Hán Vũ đế là các vua có võ công hiển hách, Chu văn vương, Hán văn đế là vua có văn trị rực rỡ. Lại còn Chu U vương, Chu Lệ vương là các vua u mê, ác độc...
Ghét đời U, Lệ đa đoan
Để dân luống chịu lầm than muôn phần (Lục Vân Tiên)
Lại có vua tự đặt đế hiệu cho mình sau khi chết là Tần thuỷ hoàng (các danh từ hoàng đế, trẫm... là do ổng đặt ra). Ổng muốn bỏ quy chế con cháu đặt hiệu cho tiên đế và nói 'ta là Thuỷ hoàng đế, con cháu là nhị thế, tam thế... cho đến vạn thế '
Có nhiều vua bị phế bỏ, chẳng có đế hiệu, sử gia đặt cho là Phế đế (Đinh Toàn đời Đinh, đời Trần, Nguyễn cũng có)
Có vua chết trẻ gọi là Thiếu đế
Có vua k0 có đế hiệu (vì chẳng ai đặt cho) Sử gia tạm lấy niên hiệu hoặc vương tước trước đó để gọi (Trần Trùng quang đế, Lê Tương dực, Uy mục...)
Miếu hiệu là tên để thờ cúng trong chốn miếu đường có vĩ tố là Tổ, Tông còn tiền tố là thái, nhân, thánh, minh, anh... gì đó cũng căn
cứ vào tính chất của vị vua lúc sống. Miếu hiệu cũng đi kèm với đế hiệu được truy phong, VD Cung tôn Huệ hoàng đế... Có vị vua làm được một thời gian thì bị phế truất (VD Hiệp Hoà bị phế thành Văn lãng công) tất nhiên k0 đc thờ trong tôn miếu và k0 có miếu hiệu. Có vị bị phế truất rồi nhg con cháu về sau lại truy phong miếu hiệu (VD Dục Đức chỉ làm vua 3 ngày, sau con là Thành Thái truy phong cho cha)
Có vua bị bắt, kẻ thù hạ nhục cho hiệu là Hôn đức công (đức mờ ám), Lệ đức công (đức ác độc) hay may ra là Quy nghĩa công (theo về đạo nghĩa) cố nhiên k0 thể coi là miếu hiệu
Ở VN các vua cũng ít khi xưng đế hiệu lúc sống vì bề ngoài vẫn phải thần phục Tàu và người Tàu chỉ phong cho vua VN là An Nam đô thống sứ, quyền thủ An nam quốc sự hay cùng lắm là quốc vương. Vua Lê Thái tổ lên ngôi cũng chỉ xưng vương
Về mặt tước hiệu xem ra các chúa Trịnh, Nguyễn còn được gọi quy củ hơn
VD chúa Trịnh Cương có vương hiệu là An đô vương, khi chết truy phong Nhân vương (tước vương 1 chữ cao quý hơn), miếu hiệu của ông là Hy tổ Nhân vương
Nhân tiện nói thêm, hiện nay gọi Hưng Đạo Đại vương là Trần Hưng Đạo có phần k0 hợp lý