<P>Nguồn thông tin dưới đây được lấy từ diễn đàn khoa Địa Lý ĐHBK tp.HCM</P>
<P><BR> </P>
<DIV id=excerpt hasbox="2">Chương trình Thông tin Quốc tế, Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ, năm 1998<BR><BR><SPAN class=img hasbox="2"><IMG alt="" src="http://files.myopera.com/tulieudialy/blog/united_states.gif" hasbox="2"></SPAN></DIV>

Chương 1 : CÁC CHỦ ĐỀ CỦA KHU VỰC
Cuốn sách này viết về địa lý của Hoa Kỳ. Mặc dù chúng ta xem xét địa lý tự nhiên của đất nước này, nhưng mối quan tâm chủ yếu của chúng ta không phải là những đặc trưng bề mặt, khí hậu, đất đai hay thực vật, mà là dấu ấn của con người lên cảnh quan thiên nhiên.

Điều đó không có nghĩa là môi trường tự nhiên bị bỏ qua. Trên thực tế có rất nhiều minh chứng cho thấy môi trường tự nhiên có ý nghĩa trung tâm vì nó đóng vai trò quan trọng trong các mô hình hoạt động của con người. Một yếu tố tạo nên tầm quan trọng của thành phố New York chắc chắn là do nó nằm trên một trong những hải cảng tự nhiên tốt nhất thế giới. Mùa trồng trọt kéo dài và mùa đông ấm áp của miền Nam Florida đã cho phép vùng này dẫn đầu về các sản phẩm cam, chanh và mía đường.

Tuy vậy, khí hậu ôn hòa của Florida không tự nó trở thành nơi cung cấp cam, và cũng như vậy cảng biển của thành phố New York cũng chỉ là một trong nhiều lý do quan trọng cho sự phát triển của thành phố. Môi trường tự nhiên giúp cho việc xác định các cơ hội của con người nhưng bản thân nó không quyết định các hoạt động của con người. Nhìn chung, trình độ công nghệ càng tiên tiến, khả năng của con người trong việc chế ngự đất đai càng lớn.

Rõ ràng là không thể đề cập tới tất cả mọi khía cạnh thích hợp trong khuôn khổ địa lý của Hoa Kỳ. Do vậy chúng tôi đã chọn phương án chia đất nước thành một số vùng, mỗi vùng có những nét đặc trưng riêng, được phát triển từ một số yếu tố ảnh hưởng lẫn nhau. Chúng tôi sử dụng những yếu tố này để xác định những chủ đề mà mỗi chương theo khu vực được cấu trúc xoay quanh nó.

Các chủ đề cơ bản

Một số mô hình văn hóa chung đã vượt qua biên giới khu vực và chính trị và trong một số trường hợp nó bỏ qua cả những khác biệt chủ yếu về môi trường tự nhiên. Những chủ đề này đặc trưng cho cách thức người Mỹ tổ chức đất nước của họ.

Đô thị hoá: Hàng triệu người Mỹ, đa số là dân thành thị, thường thích coi đất nước họ về căn bản như là một vùng nông thôn, và họ dường như tin rằng tính chất nông thôn đó đã tạo cho đất nước này một sức sống quốc gia cơ bản.

Nhưng đến nay cách nhìn nhận về tính ưu thế của nông thôn không còn chứng tỏ là đúng nữa. Khoảng 70% dân Mỹ sống ở thành thị và hơn 40% sống ở những vùng có số dân 1 triệu hoặc hơn. Năm 1990, dân số nông nghiệp Mỹ vào khoảng 5 triệu (chiếm 2% dân số), con số này đã liên tục giảm kể từ cuộc tổng điều tra dân số đầu tiên của Mỹ năm 1790, khi đó hơn 90% dân Mỹ là nông dân.

Một số yếu tố về đô thị hóa sẽ được làm nổi bật hơn trong sự bàn luận của chúng ta. Các thành phố có một hình thái riêng, có một sự bố trí đặc biệt. Hầu hết các thành phố của Mỹ đều có dạng ô chữ nhật, một phần là kết quả của những quan điểm văn hóa của mỗi vùng, một phần là do mong muốn về việc giao thông vận tải hiệu quả trước khi xuất hiện ô tô, và một phần là do hình dạng này là cách dễ nhất để đo đạc đất đai. Trong các thành phố là một tổ hợp các trung tâm công nghiệp và thương mại, các khu dân cư, các kho tàng v.v...

Các thành phố này tồn tại với nhiều lý do khác nhau. Chúng có thể đóng vai trò quan trọng trong giao thông vận tải. Hoặc chúng có thể cung cấp một chức năng hành chính quan trọng. Có lẽ chúng là một trung tâm vui chơi giải trí hoặc chế tạo. Phần lớn các thành phố, và chắc chắn là tất cả các thành phố lớn, mang trong nó nhiều chức năng đô thị khác nhau. Tuy nhiên, nhiều thành phố được đặc trưng bởi những chức năng nổi bật nhất định, là lý do cho sự phát triển của chúng và cho phần lớn sự tăng trưởng ban đầu của chúng, và ngày nay vẫn tiếp tục, tạo cho chúng những đặc trưng riêng biệt.

Khuôn mẫu tăng trưởng đô thị không ngừng và thường là nhanh chóng ở Mỹ trong suốt 100 năm qua, đi đôi với việc gia tăng tính lưu động của dân chúng đô thị đã khuyến khích một mô thức đô thị hóa được mở rộng mạnh mẽ. ở một số khu vực, kết quả của sự lan rộng của đô thị là hình thành nên một nhóm đô thị, với các khu vực ngoại vi của các đô thị gặp nhau và hội nhập.

Công nghiệp hoá: Một phần quan trọng của vấn đề sử dụng nhân lực ở Hoa Kỳ có liên quan trực tiếp hoặc gián tiếp tới sản xuất. Đa số các thành phố đã hình thành và trải qua những giai đoạn tăng trưởng chính của chúng, khi mà sản xuất là yếu tố chủ yếu trong sự phát triển đô thị.

Ngày nay, có sự chuyên môn hóa đáng kể theo khu vực trong sản xuất, một phần là kết quả của tính đa dạng của sự sẵn có các nguyên liệu thô cho công nghiệp, và một phần là do những mối liên kết công nghiệp; tổ hợp sản xuất chế tạo ra các bộ phận của một thành phẩm nào đó được bố trí ở gần nhau và gần khu lắp ráp cuối cùng để tối thiểu hóa tổng chi phí vận chuyển.

Những nguồn quan trọng khác của tính đa dạng bao gồm sự khác biệt về tính sẵn có của lao động hay các kỹ năng của lao động, về chất lượng của các phương tiện giao thông vận tải, và về những quan điểm chính trị của địa phương. Các khu vực có xu hướng chuyên môn hóa sản xuất những gì mà nó có thể sản xuất tốt nhất. Và với sự chuyên môn hóa theo khu vực này, sự phụ thuộc lẫn nhau của các khu vực đã xuất hiện; rất ít khu vực của nước Mỹ thực sự độc lập trong sản xuất, mặc cho niềm kiêu hãnh địa phương có khiến chúng ta tin vào điều gì đi nữa.

Nhu cầu đi lại nhiều: Mạng lưới giao thông rộng khắp của Mỹ là một yếu tố quan trọng tạo ra sự tương tác kinh tế cao độ của nước này. Hàng hóa và con người có thể lưu chuyển tự do trong khu vực và giữa các khu vực trong nước. Sự phụ thuộc lẫn nhau giữa các khu vực là rất lớn, nó là kết quả của các dòng lưu chuyển liên khu vực này. Sự biệt lập tương đối không phổ biến, nhưng vẫn tồn tại.

Gần 20% trong tổng số dân Mỹ thay đổi nơi cư trú trong mỗi năm. Mặc dù về thực chất thì phần lớn sự di trú này là mang tính địa phương, nhưng nó đã thực sự gây nên sự lưu chuyển dân số liên khu vực đáng kể.

Đến thập niên cuối cùng của thế kỷ XIX, đã có một sự dịch chuyển mạnh dân số về phía tây hướng tới những vùng đất nông nghiệp ở biên giới. Sau đó, nơi tập trung các cơ hội thay đổi, và dòng di cư đã chuyển hướng tới các vùng đô thị. Gần đây hơn, nền kinh tế Hoa Kỳ đã bước vào cái mà một số người gọi là giai đoạn hậu công nghiệp; tăng trưởng về công ăn việc làm chủ yếu lại là trong các nghề chuyên môn và các dịch vụ chứ không phải trong khu vực sơ cấp (khai thác) hay thứ cấp (chế tạo). Loại việc làm như thế linh hoạt hơn nhiều xét về mặt phân bố, và nó tăng nhanh hơn trong những lĩnh vực có độ hấp dẫn cao hơn.

Tài nguyên: Khoảng 25% đất trồng trọt quanh năm của Hoa Kỳ được dùng để trồng cây phục vụ xuất khẩu. Ngoài ra, đất nước này có khả năng đáp ứng phần lớn nhu cầu khổng lồ về nguyên liệu thô cho công nghiệp trong nước. Hoa Kỳ có tiềm năng trở thành nhà cung cấp chủ yếu về một số nguyên liệu thô phi nông nghiệp và là nhà xuất khẩu than hàng đầu trên thế giới.

Mặc dù dân số Hoa Kỳ chủ yếu sống ở thành thị, việc khai thác tài nguyên thiên nhiên từ trữ lượng dồi dào của đất nước đòi hỏi một lực lượng lớn lao động phi thành thị. Hơn nữa, đặc biệt đối với nông nghiệp, sự khai thác các nguồn tài nguyên này thường liên quan tới một vùng đất đai rộng lớn. Kết quả là mối quan hệ giữa môi trường tự nhiên và sự thích ứng của con người với môi trường đó có thể trông thấy rõ ràng. Chính phủ đóng vai trò quan trọng trong mối quan hệ này bằng việc thiết lập sự kiểm soát đối với việc sử dụng đất đai và với sản xuất nông nghiệp, và bằng việc quản lý khai thác nhiều nguồn tài nguyên. Một phần, chính là do các quá trình vốn có của đô thị hóa và công nghiệp hóa đã dẫn tới nhu cầu cao về nguyên liệu thô mà Hoa Kỳ đã trở nên bị phụ thuộc vào nguyên liệu thô nhập khẩu, cho dù nguồn tài nguyên thiên nhiên của đất nước là vô cùng to lớn.

Thu nhập và tiêu dùng cao: Thu nhập quốc dân của Hoa Kỳ cao đạt được là nhờ năng suất lao động cao, mà điều đó lại đòi hỏi phải sử dụng nhiều máy móc. Máy móc hiện đại lại được chạy bằng các nguồn năng lượng phi con người. Nhu cầu đi lại nhiều cũng dẫn đến việc sử dụng rất nhiều năng lượng. Thu nhập cao khá đồng đều trong một bộ phận lớn của dân số sẽ tạo ra nhu cầu lớn về sản phẩm. Tất cả những điều này làm gia tăng mức tiêu thụ năng lượng.

Người Mỹ tiêu dùng khoảng 25% tổng sản lượng năng lượng của thế giới. Hoa Kỳ nhập khẩu một nửa lượng dầu lửa cho tiêu thụ, một tỷ lệ ngày càng lớn quặng sắt và khí đốt tự nhiên được sử dụng, gần như toàn bộ thiếc và nhôm, và những khối lượng lớn của nhiều loại quặng khoáng sản khác.

Thu nhập cao cũng tác động tới chế độ ăn uống. Người Mỹ ăn nhiều thịt hơn và có chế độ ăn uống đa dạng hơn nhiều so với hầu hết dân số của thế giới. Vì thế, thịt bò và các sản phẩm từ sữa là đặc biệt quan trọng trong nền kinh tế nông nghiệp.

Ảnh hưởng của môi trường: Một hậu quả của mức tiêu dùng cao kết hợp với tài nguyên dồi dào và sự phụ thuộc vào tài nguyên là sự tàn phá nặng nề môi trường tự nhiên. Việc khai thác các nguồn tài nguyên thiên nhiên thường ít nhiều để lại một tác hại nào đó, và việc chế tạo và sử dụng các nguồn tài nguyên này thường gây hại cho không khí và nước. Tính chất ngày càng nghiêm trọng của những ảnh hưởng về môi trường như thế đã khiến cho cuộc tranh luận giữa khai thác và bảo vệ môi trường trở nên sôi sục - một cuộc tranh luận đã khuyến khích sự can thiệp mạnh hơn nữa của chính phủ vào cả hai quá trình, trong một nỗ lực nhằm thiết lập một giải pháp trung hoà. Do các nguồn tài nguyên trong nước ngày càng khan hiếm và chi phí khai thác và sản xuất tăng lên, nên tầm quan trọng của sự xung đột này cũng lớn lên theo.

Phức tạp về chính trị: Hoa Kỳ có một cấu trúc chính trị phức tạp, với quyền phán xét đối với một hoạt động hay một bang được chia cho nhiều cơ quan có thẩm quyền ra quyết định khác nhau, một số cơ quan được bầu ra, một số là do chỉ định.

Bên dưới cấp bang, tính chất phức tạp của cấu trúc chính trị có thể thể hiện một vấn đề lớn trong sự phân phối có hiệu lực và hiệu quả các dịch vụ của chính phủ. Các phân khu, thị trấn, thành phố và thị xã đều do các quan chức được bầu ra điều hành. Nhiều đơn vị hành chính đặc biệt giám sát việc bảo đảm những dịch vụ cụ thể như giáo dục, giao thông công cộng, cung cấp nước. Mô thức chính quyền tạo ra từ đó thường gần như không thể hiểu nổi bởi nhiều nền tài phán chồng chéo có thể cung cấp một dịch vụ này hoặc một dịch vụ khác trong một lĩnh vực.

Những khởi nguồn văn hoá: Hoa Kỳ phát triển từ một nền tảng văn hóa đa dạng. Người Mỹ gốc Phi đã góp phần quan trọng vào nền văn hóa quốc gia. Một khu vực văn hóa đặc thù đã phát triển ở miền Tây Nam, với sự pha trộn của người Mỹ gốc Tây Ban Nha, người Mỹ bản địa và người Mỹ gốc châu Âu. Người Hoa góp phần vào cuộc sống của những thành phố như San Francisco và New York. Tính đa dạng văn hóa này là một yếu tố quan trọng trong tính chất đặc thù của đất nước.

Các khu vực

Các nhà địa lý sử dụng khu vực như là một hệ thống phân loại giản tiện, một cách thức để tổ chức một tổ hợp phức tạp những thực trạng về vị trí trở thành một tổ hợp thông tin súc tích và đầy đủ ý nghĩa hơn. Cũng như bất kỳ cách phân loại nào, các khu vực sẽ làm đáp ứng được yêu cầu nếu chúng xác nhận những hình mẫu có thể hiểu được trong các thực trạng, và nếu chúng giúp cho việc làm rõ những hình mẫu phức tạp này.

Đối với các nhà địa lý, một khu vực có thể mang tính hỗn hợp hay đồng nhất, có một hoặc nhiều nét đặc trưng. Một khu vực hỗn hợp được đặc trưng bởi một tập hợp các vị trí được kết nối với một vị trí khác nhờ các tuyến liên lạc hay lưu thông. Những vị trí trong tập hợp này được gắn với nhau vì chúng có một điểm chung, dẫu rằng từng vị trí có thể hoàn toàn khác nhau.

Để so sánh, khu vực đồng nhất là một lãnh thổ có một hoặc nhiều đặc điểm hiện diện trên toàn bộ, những đặc điểm mà ở nơi khác thì không có hoặc không quan trọng. Một khu vực đồng nhất có thể mang đặc trưng nào đó của môi trường tổng thể của cả vùng, bao gồm cả những đặc điểm tự nhiên và văn hoá. Loại hình khu vực này được chúng ta sử dụng cho cấu trúc chung của cuốn sách này.

Nhận thức của chúng ta về bản chất của một khu vực, về những cái cùng tạo nên đặc tính của nó, là dựa trên cơ sở một nhóm tương đối nhỏ các tiêu chí. Trong từng phần lớn của Hoa Kỳ, chúng ta cố gắng nhận diện một hay hai chủ đề nền tảng phản ánh cách thức mà theo đó dân chúng tác động qua lại (với nhau hay với môi trường tự nhiên) để tạo ra một khu vực đặc thù. Những chủ đề quan trọng nhất để nhận biết một khu vực có thể khác biệt rất nhiều giữa các khu vực. Không thể nói về miền Tây Nam Mỹ mà không tập trung vào tính chất cằn cỗi và sự khô cạn nguồn nước, về miền Bắc mà không đề cập tới mùa đông lạnh lẽo, hay về miền Đông Bắc mà lại bỏ qua các thành phố và khu chế xuất. Yếu tố then chốt tạo nên một khu vực đồng nhất tổng thể không phải là việc vùng này so với các vùng khác thì như thế nào theo một tập hợp các biến số đã được xác định trước, mà là việc một tập hợp xác định các điều kiện được pha trộn ở đó như thế nào.

Dự kiến này đã đưa đến việc chúng ta phân chia Hoa Kỳ thành 14 khu vực (bản đồ 1), mỗi khu vực được đề cập tới trong một chương riêng. Đó là: Siêu đô thị (Megalopolis), Trọng điểm Chế tạo (Manufacturing Core), Miền Đông bị quên lãng (Bypassed East), Vùng cực Nam (Appalachia và Ozarks, Deep South), Vùng đất ven biển phía Nam (Southern Coastlands), Trọng điểm Nông nghiệp (Agricultural Core), Đồng bằng và thảo nguyên lớn (Great Plains and Prairies), Vùng trống nội địa (Empty Interior), Vùng biên giới Tây Nam (Southwest Border Area), California, Vùng bờ biển Bắc Thái Bình Dương (North Pacific Coast), Vùng đất phía Bắc (Northlands) và Hawaii.

Trong khuôn khổ cuốn sách này, các vùng khác nhau, ở một mức độ lớn, sẽ được trình bày như thể chúng rất tách biệt về mặt lãnh thổ, mặc dù không phải như vậy. Cái “cảm nhận” về một khu vực mà chúng tôi mong muốn được thể hiện là một chức năng vị trí, nhưng nó cũng là một chức năng của chủ đề đã lựa chọn. Vì thế, ví dụ như đặc trưng đô thị rất đậm nét của Megalopolis được trình bày ở chương 4, nhưng những khía cạnh của chế tạo tác động đến New York, Philadelphia, Boston và các thành phố hạt nhân chế tạo khác gồm cả Megalopolis lại được trình bày ở chương 5. Có hai khía cạnh quan trọng của cảm nhận khu vực về khu vực thường được gọi là "Midwest" (Trung Tây) - đô thị-công nghiệp và nông thôn-nông nghiệp. Cả hai đều đủ quan trọng để chúng ta xem xét từng khía cạnh một cách riêng biệt ở một số chi tiết.

Các đường ranh giới vùng có dạng đường thẳng là không thích hợp với cảnh quan của Hoa Kỳ. Mỗi vùng nào đó của nước Mỹ có thể mang trong đó các phần của hai hoặc nhiều khu vực, nhưng những đường ranh giới của nhiều khu vực cũng có thể là những vùng chuyển tiếp khá rộng chứa đựng nhiều đặc trưng của một khu vực. Đôi khi những vùng chuyển tiếp này đánh dấu một diện tích mà ở đó sự hỗn hợp các đặc trưng quá tinh tế hoặc phức tạp, đến mức khó mà xác định vùng đó thuộc về khu vực nào. Những phần ngoại biên giữa vùng Trọng điểm Nông nghiệp và vùng Đồng bằng lớn là những ví dụ, cũng như là về các vùng chuyển tiếp giữa Trọng điểm Nông nghiệp và Deep South.

Các đường ranh giới khu vực và bản thân các khu vực không ở trạng thái tĩnh. Khi các mô hình định cư thay đổi, xã hội phát triển những năng lực công nghệ mới và có ý nghĩa, và các khuôn mẫu chính trị bị thay đổi thì các khu vực phản ánh những hình mẫu này có thể mở rộng, thu hẹp, xuất hiện hay biến mất. Sự phân chia khu vực của Hoa Kỳ vào năm mà nước này được phát hiện, năm 1492, sẽ hoàn toàn khác với sự phân chia của năm 1776, 1865 hay 1991. Không có lý do gì để tin rằng hình mẫu năm 2100 sẽ giống với hình mẫu năm 2000.

Việc xem xét các khu vực mà chúng ta tạo ra ở đây cho thấy một sự chia nhỏ nữa mà nói chung là sẽ có thể được thừa nhận, mặc dù một số khu vực có thể thể hiện một sự kết hợp mà thông thường người ta không mong đợi. Ví dụ, hãy xem Bypassed East, một sự kết hợp của vùng Adirondacks của New York và phần Đông Bắc của Hoa Kỳ được gọi là New England. Đa số các nhà quan sát ngẫu nhiên đều gộp toàn bộ New England vào một khu vực, phản ánh sự đồng hóa lâu dài các bang của New England thành một khu vực tách biệt có sự cố kết vững chắc về văn hoá. Nhưng những thay đổi lớn đã diễn ra ở miền Nam New England trong những thập niên gần đây, do quá trình nhập cư và đô thị hóa mạnh mẽ.

Một vài khu vực tương ứng chặt chẽ với các đường ranh giới chính trị. Lý do của điều này có thể nhận thấy rõ ràng ở Hawaii. California bị tách rời khỏi phần lớn cảnh quan kề cận nó là do vai trò lãnh đạo của nó trong sự thay đổi nền văn hóa của nước Mỹ và “những giải pháp” chính trị trên toàn bang này đối với các vấn đề về nguồn lực địa phương. Megalopolis theo truyền thống vẫn được xác định theo các đường ranh giới phân chia.

Như chúng tôi đã đề cập, mỗi chương về khu vực sẽ được phát triển xoay quanh một hay một vài chủ đề cơ bản. Đa số các chủ đề này được rút ra ít nhất là một cách gián tiếp từ các chủ đề cơ bản của toàn bộ cuốn sách. Với một số khu vực nhất định, việc thể hiện một số chủ đề sẽ đậm nét hơn hoặc rõ ràng hơn chủ đề khác. Các chủ đề được hướng vào mục đích cung cấp một cơ sở rõ ràng cho việc xử lý các thông tin về khu vực, mặc dù trong nhiều chương, việc nhận diện những yếu tố của địa lý quốc gia hay lục địa sẽ không phải là khó khăn.

CHƯƠNG 2 : Môi trường tự nhiên
Những nét đặc trưng nổi bật về địa hình của Hoa Kỳ có xu hướng phát triển theo hướng Bắc-Nam xuyên qua đất nước (bản đồ 2). Sâu trong nội địa là một vùng đất trũng rộng lớn và kéo dài, trải từ Vịnh Mexico cho tới biên giới Canada rồi đến tận Alaska. Các nhà địa lý quan tâm tới sự phát triển của địa mạo sẽ xếp sự nối dài của vùng đất bằng phẳng và những ngọn đồi nhấp nhô này vào ba khu vực địa vật lý khác nhau - vùng đồng bằng ven biển Đại Tây Dương và Vịnh, vùng đất trũng nội địa (một phần tách ra thành Vùng Đồng bằng lớn và những đồng bằng sâu trong nội địa), và vùng Canadian Shield (Lá chắn Canada).

Các đồng bằng ven biển Đại Tây Dương và Vịnh phát triển dọc theo bờ biển phía đông của Hoa Kỳ lên phía bắc, tới tận mép phía nam của New England. Bên dưới vùng đất này là những nền đá trẻ, mềm và dễ bị xói mòn được hình thành vào thời kỳ địa chất gần đây, do những con sóng nhỏ êm đềm vỗ vào bờ đất. Những đồng bằng thấp này vươn xa dưới mặt nước biển, tạo nên một thềm lục địa, có chỗ kéo ra xa bờ biển tới 400 km.

Về phía bắc, vùng đất trũng nội địa, mặc dù dễ nhận thấy là cao hơn các đồng bằng ven biển, vẫn hầu như không có địa hình gồ ghề. Khu vực này giống như một cái

đĩa, bị bẻ lên ở phần vành đĩa và được che phủ bởi một loạt tầng đá trầm tích chồng lên nhau. Những tầng trầm tích này nói chung là khá bằng phẳng; tính đa dạng về địa hình chủ yếu là kết quả của sự xói mòn mang tính địa phương hay như ở miền Bắc, là kết quả của những tảng băng vỡ trong Kỷ Băng hà. Cấu trúc địa chất của Great Plains không khác bao nhiêu so với cấu trúc của đồng bằng ven biển. Những tầng đá trầm tích chiếm ưu thế, mặc dù ở phía bắc chúng bị phá vỡ bởi một số mái vòm bị xói mòn. Những tầng trầm

tích này, mặc dù gần như nằm ngang, song thực ra chúng dốc thoai thoải về phía tây và cuối dốc là chân Núi đá (Rocky Mountains), nơi có những thành phố của bang Colorado là Denver và Colorado Springs.

Đường phân chia giữa Great Plains và các đồng bằng nội địa được đánh dấu bằng một chuỗi núi ngăn cách, cho thấy mép phía đông của lớp trầm tích không chắc chắn, bị xói mòn từ Rocky Mountain, phủ lên các đồng bằng này.

Đặc tính của vùng đất trũng nội địa rộng lớn này có một số ảnh hưởng quan trọng tới lịch sử kinh tế và định cư của Hoa Kỳ. Ngoài tiềm năng nông nghiệp to lớn mà khu vực này đem lại, quá nửa phần đất có thể đi lại được dễ dàng mà không gặp phải một trở ngại đáng kể nào về địa lý. Điều này tạo thuận lợi cho cả khu vực này và miền Tây xa xôi có thể hội nhập với cơ cấu kinh tế của cả nước. Gần như toàn bộ vùng đất trũng nội địa được thông với dòng chảy của sông Mississippi hoặc những nhánh của nó. Điều này hỗ trợ cho sự hội nhập khu vực, qua việc cung cấp một tiêu điểm giao thông và kinh tế cho vùng đất phía tây của dãy Appalachia.

Bắc và Đông Bắc của vùng đất trũng trung tâm là Canadian Shield mà bề mặt được phủ bằng đá cứng và trong, hình thành từ lâu đời. Xa hơn về phía nam trong vùng đất trũng, lớp đá tương tự lại bị chồng lên những tầng trầm tích được tích trữ bên dưới biển mà đã từng ngập tràn khu vực giữa của đất nước. Hiện tượng xói mòn đã phá hỏng bề mặt của Shield (vùng lá chắn), biến nó trở thành vùng đất trũng giữa một vùng nổi nhỏ ở địa phương.

Hơn bất kỳ khu vực địa vật lý nào khác ở Bắc Mỹ, địa mạo của vùng Shield được tái thiết và hình thành bởi vô số núi băng lục địa trong hàng triệu năm gần đây. Những núi băng này phủ lên phần lớn miền đông Canada của dãy Rocky Mountains và Coast Ranges, và chúng tiến về phía nam, tới sát những thung lũng ngày nay của các sông Missouri và Ohio.

Băng có thể đưa những khối đá nặng nhiều tấn ra khỏi bề mặt và mang chúng đi xa. Vô vàn những viên đá cuội trải khắp vùng thắng cảnh Shield, kết thúc tại nơi mà chúng đã bị những núi băng ném xuống. Băng tan ở những vùng mép của các núi băng, tạo nên những dòng sông lớn và cắt ngang những con đường mới, rộng để ra biển.

Hiện tượng đóng băng đã bào mòn phần lớn bề mặt của Shield. Ngày nay, lớp đất bao phủ khu vực này chỉ còn rất mỏng hoặc không tồn tại nữa. Trạng thái tiêu thoát nước bị phá vỡ nghiêm trọng đã phong toả nhiều dòng chảy bằng những đống đổ vỡ và dẫn một số dòng khác vào hệ thống hồ chi chít trong vùng, chứ không đổ ra biển. Ví dụ vùng trung tâm và bắc Minnesota, được gọi là “vùng đất của 10000 hồ”, là một phần của thuỳ phía nam của tấm khiên bằng băng kéo dài đến tận các bang Minnesota, Michigan và Wisconsin.

Về phía nam, nơi mà băng không còn dày nữa và sức mạnh của nó cũng giảm đi tương ứng, các núi băng bị đổi hướng hoặc được hướng dòng bởi những độ cao lớn hơn. Ví dụ, băng bị chặn lại ở trung tâm New York bởi những cao nguyên nằm về phía nam sông Mohawk. Tuy nhiên, vùng châu thổ của các phụ lưu của những dòng chảy đã thực sự bị đẩy lên tới Mohawk và dần dần làm cho những vùng châu thổ này rộng hơn và sâu hơn. Ngày nay, Hồ Ngón tay (Finger Lakes) hẹp và sâu thuộc bang New York đã lấp đầy những châu thổ từng được mở rộng nhờ các núi băng này và tạo thành một trong những khu thắng cảnh thực sự tươi đẹp của nước Mỹ.

Dọc theo và vươn ra khỏi mép phía nam của các núi băng, bồi đắp đã thay thế cho xói mòn, như là kết quả chính của hiện tượng đóng băng. Những vùng rộng lớn thuộc khu đất trũng nội địa bị những lớp đất đá, do những núi băng ném xuống, phủ lên với những độ sâu thay đổi từ chưa đầy một mét cho tới hơn 100 mét. ở những nơi mà các núi băng không dịch chuyển trong một thời gian dài thì hình thành nên những quả đồi cao hơn, được gọi là trầm tích. Về phía đông, Staten Island, Long Island, Martha’s Vineyard, Nantucket, và Cape Cod là những đồi trầm tích cuối cùng đánh dấu sự phát triển mạnh nhất của các núi băng về phía đông. Phong cảnh phía nam của Hồ Lớn (Great Lakes) được bổ sung bằng những đỉnh trầm tích dài, thấp, hình bán nguyệt và những khối đất đá khác do băng để lại.

Một bộ phận của khu đất trũng nội địa đã tránh được hiện tượng đóng băng. Góc tây nam của Wisconsin và phần kéo dài 400 km liền đó của châu thổ sông Mississippi rõ ràng đã được tha bổng nhờ hiệu ứng rào cản lên dòng băng trôi của vùng đất cao Superior về phía bắc và nhờ tác động hướng dòng cho khối băng này của những châu thổ của các hồ Michigan và Superior. Kết quả tạo ra là “vùng sạch đất sỏi”, một phong cảnh địa phương nhiều góc cạnh hơn, với những kết cấu bằng đá mong manh giống như những chiếc cầu hay những mái vòm tự nhiên.

Do băng tan, vô số hồ được tạo thành dọc theo rìa các núi băng. Tại phần bắc của Great Plains, hai hồ lớn là Agassiz và Regina choán một diện tích còn lớn hơn cả diện tích của Great Lakes ngày nay. Với hiện tượng băng tan kéo dài, những hồ này hầu như đã biến mất. Dấu tích về sự tồn tại của chúng ngày nay được nhận biết qua đáy hồ trước kia, một vùng bằng phẳng bao trùm những phần đất thuộc bắc Dakota và Minnesota.

Trong thời gian nhiều khu vực bị đóng băng, mực nước biển bị thấp đi đáng kể. Điều đó đã hạ thấp đáy của nhiều con sông và do đó làm tăng thêm sức xói mòn của các dòng chảy này. Hơn nữa, nhiều thung lũng sông này đã tiến xa ra phía biển ngày nay. Cùng với nhiều con sông khác, các sông Susquehanna và Hudson đã tạo nên những thung lũng sâu hơn nhiều trong giai đoạn này. Do băng tan và mực nước biển dâng lên, đại dương đã lấp đầy những thung lũng sau này. Hai khu vực cảng tốt nhất của thế giới đã được tạo thành theo cách này: Vịnh New York, với dòng sông sâu Hudson và những rào chắn bảo vệ tạo ra bởi các đảo Staten Island và Long Island; Vịnh Chesapeake, vùng châu thổ ngập nước của sông Susquehanna và một số nhánh lớn trước đây của nó, như các sông Potomac và James.

Ở phía Đông, các đồng bằng ven biển dần dần bị thu hẹp về phía bờ biển, hướng lên phía bắc dọc theo đại dương, do Cao nguyên Appalachia, cho tới khi vùng đất trũng hoàn toàn biến mất tại Cape Cod. Từ nơi này trở sang phía đông bắc, cảnh quan ven biển là một phần của sự bành trướng theo hướng bắc của hệ thống dãy Appalachia. Những núi thuộc Appalachia - vết tích bị mai một của những rặng núi đã từng cao hơn nhiều - đã tách vùng ven biển này ra khỏi các khu đất trũng nội địa dọc theo phần lớn phần phía đông của Hoa Kỳ.

Phần lớn các vùng thuộc khu vực này có lớp đất nông và những sườn dốc, rất khó khăn cho việc canh tác trong bất kỳ hoàn cảnh nào, và hoàn toàn không thích hợp với những kỹ thuật nông nghiệp hiện đại chú trọng tới phương tiện cơ giới. Đô thị quy mô lớn hay sự tăng trưởng của công nghiệp bị cản trở bởi những vùng đất trũng nhỏ của địa phương. Những người định cư sớm đã nhận thấy các núi Appalachia từ sông Mohawk thuộc New York trở xuống phía nam tới phía bắc Alabama là những rào cản hữu hiệu đến mức kinh ngạc đối với sự di chuyển về phía tây, có rất ít khoảng dừng trong sự liên tục của những trái núi.

Vùng tây của Hoa Kỳ là một miền đất của núi non và của những thay đổi lớn và đột ngột về độ cao địa chất tự nhiên lại được bố trí theo một chuỗi gồm ba tuyến chạy dọc bắc - nam, với Rocky Mountains ở phía đông bị ngăn cách với các núi và thung lũng của vùng ven biển Thái Bình Dương bởi một loạt cao nguyên cao, bị chia cắt nghiêm trọng.

Bắt đầu từ phía đông, nhìn tổng thể, Rocky Mountains đối diện với Great Plains, thỉnh thoảng có những đỉnh núi cao tới 2 kilômet hoặc hơn nữa. ở những nơi khác, như phần nam - trung tâm Wyoming, các Núi Đá dường như không hề tồn tại. Trong phần phía bắc của những Núi đá thuộc Idaho, đặc tính chạy theo đường thẳng bắc - nam của đa số các núi trong khu vực được thay thế bằng vô số vòm tạo thành từ nham thạch, bị xói mòn không đều trở thành một chuỗi các dải núi gồ ghề kéo dài, nơi mang theo những vùng hoang dã còn lại lớn nhất của Hoa Kỳ nằm ngoài Alaska.

Các cao nguyên của vùng lục địa phía tây cũng rất đa dạng về nguồn gốc và diện mạo. Tiểu vùng ở Cực Nam, Cao nguyên Colorado, là một loạt tầng đá trầm tích dày, vươn lên trên độ cao của những vùng đất trũng tới hơn 1000 mét và nghiêng dần về phía đông bắc. Cao nguyên này có những hẻm núi sâu, những đỉnh núi lửa và những sa mạc cát ngoạn mục.

Xa hơn về phía bắc, vùng Lòng chảo Columbia-Snake đã bị lấp đầy bởi nhiều dòng nham thạch với độ sâu hơn 1000 mét. Những con sông, cả trong quá khứ và hiện tại, đã ăn mòn đá. Cảnh vật tạo thành rất giống với vùng Cao nguyên Colorado, mặc dù ở đây không có diện mạo bậc thang có nguồn gốc từ sức chịu đựng không đều trước sự thay hình đổi dạng của các khối đá trầm tích bị ăn mòn của Cao nguyên Colorado. Những núi lửa dạng hình nón cũng điểm vào các vùng trong khu vực, đặc biệt là băng qua phần nam - trung tâm Oregen và trong Thung lũng sông Snake thuộc Idaho.

Các cao nguyên rộng dần về phía bắc, bao trùm cả thung lũng của sông Yukon thuộc Alaska. Trong khi đó, phần lớn vùng trung tâm của Alaska là một vùng đất trũng rộng và bằng phẳng, rất kém thông thoát.

Ở vùng nội biên của Hoa Kỳ (không kể Alaska và Hawaii), vùng Ven biển Thái Bình Dương (Pacific Coast) dường như bao gồm chủ yếu là hai dãy núi chạy theo hướng bắc-nam được phân tách bởi một vùng đất trũng không liên tục. ở Nam California, Dải núi ven biển (Coast Range) khá đồ sộ, có những đỉnh núi cao tới 3000 mét. Từ đó tới ranh giới Oregen, các núi thấp và thẳng, hiếm khi cao hơn 1000 mét. Đây còn là vùng đất bị rạn nứt chủ yếu của bang và là khu vực thường xuyên có động đất. Dọc theo đường ranh giới California-Oregon, Klamath Mountains cao hơn, dài hơn, và lởm chởm, thất thường hơn rất nhiều. Trừ Olympic Mountains ở Tây Bắc Washington, Coast Range trong phần còn lại của bang Oregon và bang Washington thấp và mang tính chất đồi nhiều hơn là núi.

Những khu đất trũng nội địa dọc theo bờ biển - Thung lũng Trung tâm (Central Valley) của California, Willamette của Oregon và vùng đất thấp Puget Sound ở Washington - là những vùng đất trũng rộng lớn duy nhất kề cận với vùng Ven biển phía Tây (West Coast). Được lấp đầy bởi đất đai tương đối mầu mỡ, những khu đất trũng này đã làm nên phần lớn nền nông nghiệp của vùng Ven biển Thái Bình Dương.

Phía đông của các khu đất trũng là Sierra Nevada và các rặng núi Cascade. Sierra Nevada hiện ra như thể một phần rộng lớn của trái đất bị nghiêng lên phía trên so với các khu vực ở phía đông và tây trong cái được gọi là một khối bị nứt, với phần cao nhất, dốc nhất quay về hướng đông. Mặc dù những hướng tiếp cận về phía tây tới Sierra Nevada khá thoải, một số nơi trên sườn đông của các núi cao tới hơn 3000 mét. Hoạt động núi lửa rất có ý nghĩa trong sự hình thành dải Cascade. Những núi lửa nổi tiếng nhất của Mỹ, như Mt. Rainier và Mt. St.Helens ở Washington cũng nằm ở vùng này.

Khí hậu

Khí hậu là tổng hợp của các trạng thái thời tiết ngày này qua ngày khác kéo dài trong nhiều năm. Nó là kết quả của sự tương tác giữa nhiều yếu tố khác nhau, trong đó quan trọng nhất là nhiệt độ và lượng mưa.

Mô hình khí hậu là một kết quả của sự tác động qua lại giữa ba yếu tố ảnh hưởng địa lý. Trước hết là vĩ độ. Trái đất nghiêng trên trục của nó so với mặt phẳng quỹ đạo của nó xung quanh mặt trời. Do sự vận động hàng năm xoay quanh mặt trời, đầu tiên là Bán cầu Bắc sau đó là Bán cầu Nam đón nhận những tia sáng trực tiếp hơn từ mặt trời. Trong mùa hè của Bán cầu Bắc, những vị trí có vĩ độ cao hơn có ngày dài hơn, với những điểm xa ở phía bắc trải qua những thời kỳ liên tục có ánh mặt trời. Trong những tháng mùa đông ở những vĩ độ cao hơn ban ngày thường ngắn hơn, trong khi những vị trí nằm xa hơn về phía nam vừa có ngày dài hơn, lại vừa đón nhận những tia mặt trời trực tiếp hơn.

Yếu tố ảnh hưởng thứ hai được đặt trên cơ sở là mối quan hệ giữa đất và nước. Đất có xu hướng nóng lên và nguội đi nhanh hơn nước. Trong một xu thế được gọi là tính chất lục địa, những vị trí ở xa các khối nước lớn thường có chênh lệch nhiệt độ theo mùa cao hơn so với những cộng đồng ven biển. Phần phía bắc của Great Plains có khoảng cách nhiệt độ hàng năm gần 650C; những khác biệt hàng năm tới 1000C (từ 500C tới - 500C) cũng đã được ghi nhận ở một số vùng.

Tác động ngược lại diễn ra ở những khu vực biển, đặc biệt là bờ biển phía tây của các lục địa thuộc các vĩ độ giữa. Những vị trí này có chênh lệch nhiệt độ nhỏ hơn do kết quả của cái gọi là ảnh hưởng biển. Nhiệt độ cao nhất và thấp nhất của mùa đông và mùa hè trở nên ôn hòa nhờ chế độ gió tây thường xuyên thổi từ đại dương vào đất liền. Các dòng hải lưu ngang và dọc làm giảm thiểu những khác biệt theo mùa của nhiệt độ bề mặt của nước. Nhiệt độ nước vừa phải đã giúp thu hẹp chênh lệch nhiệt độ của khối không khí bên trên mặt nước.

Sự ở gần các khối nước lớn cũng có xu hướng có tác động tích cực tới lượng mưa, các vùng ven biển nói chung nhận được những lượng mưa lớn hơn. Lý do của điều đó là hiển nhiên, các khối nước lớn đem lại mức độ bay hơi cao hơn và do đó tạo thành những khối hơi nước trong khí quyển. Đến lượt nó, những khối hơi nước đó làm tăng khả năng có mưa. Tuy nhiên có những ngoại lệ dễ nhận thấy đối với quy luật này, trong đó có bờ biển khô ráo của nam California và đường ven biển Bắc Băng Dương của Alaska.

Ảnh hưởng địa lý quan trọng thứ ba đối với khí hậu là địa hình. Rõ ràng nhất là mối quan hệ giữa độ cao và nhiệt độ, ở độ cao lớn hơn thì mát mẻ hơn độ cao thấp. Tuy nhiên, ảnh hưởng của địa hình có thể còn rộng hơn nữa do tác động của nó lên luồng gió. Nếu một dãy núi lớn nằm chắn ngang một hướng gió bình thường, thì những ngọn núi sẽ buộc không khí dâng lên và trở nên mát mẻ. Khi khối không khí lạnh đi, lượng hơi ẩm mà nó có thể mang theo giảm xuống. Lượng mưa sẽ được hình thành nếu sự trở lạnh này khiến cho độ ẩm lên tới 100%. Hơi nước rơi xuống ở phía có gió, nơi khuất gió thì khô ráo. Khu vực ẩm ướt nhất ở Bắc Mỹ là dọc theo bờ biển Thái Bình Dương từ Oregon tới phần nam Alaska, nơi những luồng gió nặng trĩu hơi nước đập vào các núi dọc bờ biển. Lượng mưa trung bình hàng năm là hơn 200 cm trên toàn vùng, và ở một vài nơi vượt quá 300 cm.

Núi cũng có thể làm giảm bớt tác động điều hòa của những điều kiện biển đối với nhiệt độ, như đã diễn ra ở vùng nội địa của tây bắc Thái Bình Dương. Vùng tây Cordillera (khối núi) đã kiềm chế các điều kiện khí hậu biển Bờ biển phía Tây trong vùng bờ biển đó. Những khác biệt lớn nhất cả về lượng mưa và nhiệt độ mà người ta có thể nhận thấy ở một khoảng cách ngắn tại bất kỳ nơi nào trên nước Mỹ, cũng tồn tại giữa hai mặt phía đông và phía tây của các vùng thuộc Coast Ranges. Tính chất khô cằn của vùng trung tâm và bắc lục địa phía Tây một phần lớn có nguyên nhân từ hiệu ứng "fơn" của các dải núi chạy theo hướng bắc-nam của miền Tây.

Phía đông của Rockies, ảnh hưởng của địa hình đối với lượng mưa hầu như đã biến mất, một phần vì các núi ở phía đông thường thấp hơn và do đó ít cản trở sự di chuyển của không khí hơn và một phần do thời tiết trong nội địa chủ yếu là một kết quả của sự va chạm giữa hai khối không khí khổng lồ đều không bị cản trở, một di chuyển về phía bắc từ Vịnh Mexico và một từ Canada di chuyển về phía nam. Sự tiếp xúc của hai khối không khí này thường tạo ra những diễn biến khốc liệt của thời tiết trong khu vực.

Điều này minh họa cho một ảnh hưởng chủ yếu và phức tạp thứ tư đối với khí hậu, đó là tác động của các đặc trưng về khối không khí và của các hệ thống gió. Thời tiết của nước Mỹ chịu ảnh hưởng không nhỏ của sự đối kháng giữa những khối không khí lục địa cực (thường lạnh, khô và ổn định) và những khối không khí hải dương nhiệt đới (ấm, ẩm, và không ổn định). Loại đầu chuyển xa nhất về phía nam vào mùa đông, trong khi loại sau tiến xa nhất về phía bắc trong mùa hè. Đa số các vùng của nước Mỹ nói chung là có gió tây, có xu hướng chuyển dịch các hệ thống thời tiết sang hướng đông. Khí hậu lục địa của vùng nội địa vì thế bị đẩy tới Bờ biển phía Đông.

Tác động tương hỗ giữa những yếu tố ảnh hưởng khí hậu này tạo ra một khuôn mẫu khu vực hóa thời tiết. ở phía Đông, yếu tố chủ yếu của sự thay đổi khí hậu là nhiệt độ; ở phía Tây yếu tố đó là lượng mưa. ở phía Đông, sự phân chia giữa các vùng khí hậu ở một mức độ lớn là dựa trên độ dài của mùa sinh trưởng - thời kỳ từ thời điểm trung bình của lần cuối cùng có sương giá vào mùa xuân cho tới lần đầu tiên có sương giá vào mùa thu - và dựa trên nhiệt độ cao nhất trung bình vào mùa hè hay nhiệt độ thấp nhất trung bình vào mùa đông. ở phía Tây, lượng mưa hàng năm trung bình là yếu tố chính, mặc dù nhiệt độ vừa phải là một khía cạnh quan trọng của khí hậu hải dương Bờ biển phía Tây. ở phía Đông, những vùng xa hơn về phía Bắc nói chung là khô hơn, còn ở phía Tây chúng lại lạnh hơn. Phía Đông, vĩ tuyến có ảnh hưởng lớn lên sự biến đổi khí hậu còn ở phía Tây, đó là địa hình.

Thực vật

Các nhà thực vật học nói về một loại thực vật có tính thích nghi cao, được định nghĩa là một quần thể có khả năng sinh trưởng và tái tạo vô tận ở những nơi có khí hậu và những điều kiện trung bình về đất trồng và tiêu thoát ổn định. Ngày nay, ở những vùng của nước Mỹ có cư dân sinh sống, khái niệm đó hầu như không có ý nghĩa. Thực vật “tự nhiên”, nếu đã từng tồn tại, thì cũng đã bị dời chuyển, bố trí lại và thay thế, với một mức độ lớn đến nỗi giờ đây khó có thể tìm ra nữa. Ví dụ, ở vùng Đông Nam, những cánh rừng hỗn hợp cây lá to và lá kim nguyên sinh đã bị chặt đốn và thay thế bằng rừng lá kim có ý nghĩa hơn về mặt kinh tế. Cỏ trên những đồng bằng và các cánh đồng cỏ hầu hết là nhập từ châu Âu. Tổ tiên gốc Mỹ của chúng đã biến mất bởi không thích hợp để làm thức ăn cho súc vật nuôi, hoặc không trụ nổi trước sự tấn công dữ dội của loài người hiện đại và của những giống cỏ mà họ nhập khẩu. Phần lớn những gì còn lại của thực vật thích nghi cao đều ở phần Tây và Bắc của nước Mỹ.

Có nhiều cách phân chia các vùng thực vật. Có lẽ cách đơn giản nhất là phân chia Hoa Kỳ thành ba loại lớn: vùng rừng, vùng đồng cỏ và vùng cây bụi. Rừng đã từng che phủ phần lớn miền Đông, vùng trung tâm và bắc bờ biển Thái Bình Dương, những vùng có độ cao cao hơn miền tây và một tuyến rộng băng qua vùng nội địa phía bắc. Những cánh rừng của vùng ven biển Thái Bình Dương, miền nội địa phía tây và miền bắc, và một vành đai hẹp ở Deep South đều là những rừng lá kim và có nhiều loại cây khác nhau. Phần lớn bang Ohio và thung lũng sông Mississippi cùng khu vực giữa của Hồ Lớn (Great Lakes) được che phủ bởi rừng cây lá rộng thay lá hàng năm.

Vùng đồng cỏ bao trùm lên những khu đất trũng nội địa, bao gồm gần như toàn bộ vùng Đồng bằng lớn (Great Plains) từ Texas và New Mexico tới biên giới Canada. Vùng này có khí hậu nói chung ít ẩm ướt hơn, khối lượng mưa không đủ để cung cấp cho sự sinh trưởng của cây cối. Phần mở rộng về phía tây của vùng đồng cỏ, Prarie Wedge, đã vượt qua Illinois đến rìa phía tây của Indiana, nơi có lượng mưa đủ dồi dào để cho cây cối phát triển.

Các vùng cây bụi phát triển trong điều kiện khô ráo. Chúng tập trung ở các khu đất thấp thuộc vùng nội địa phía tây. Cây cối ở vùng này rất đa dạng, từ cây xương rồng của miền tây nam cho tới cây bụi chaparral dầy đặc ở nam California và cây mesquite của Texas.

Vùng đất lạnh của cực Bắc là kết quả của một khí hậu quá lạnh và quá khô đối với sự sinh trưởng của những thực vật khác ngoài cỏ, rêu và các loại dây leo nhỏ. Đất lạnh còn tồn tại trong những khu vực nhỏ xa về phía nam của Hoa Kỳ, nơi mà những điều kiện khí hậu những độ cao lớn hoàn toàn không thích hợp cho sự phát triển của loại cây gỗ. Về phía bắc, người ta thấy những tuyến cây cao ở những độ cao thấp hơn.

Đất trồng

Đất ở một nơi nào đó có được những đặc trưng của nó là do những yếu tố như chất liệu đá gốc, khí hậu, địa hình và các loại động thực vật bị phân huỷ. Hàng trăm loại đất khác nhau sinh ra từ sự tác động qua lại của những yếu tố này. Tính chất độc đáo của mỗi loại đất bất kỳ là do sự hỗn hợp của các thuộc tính (như màu sắc, kết cấu) và thành phần (bao gồm hàm lượng chất hữu cơ và tác động của các colloid trong đất.)

Colloid là những mẩu đất nhỏ. Các thuộc tính và ảnh hưởng của chúng lên đất rất phức tạp và thường là quan trọng. Ví dụ, tính axít của đất (hay tính kiềm) là kết quả của sự thay đổi và kết hợp của các colloid trong đất. Đất có axít là kết quả của của các loại khí hậu ẩm và lạnh, đất kiềm điển hình thường thấy ở những vùng khô. Phần lớn đất trong các vùng nông nghiệp trọng điểm của miền đông Hoa Kỳ là có độ axít từ trung bình đến cao. Vì thế, người ta phải định kỳ bổ sung thêm vôi để trung hòa lượng axít đó trước khi sử dụng đất này vào trồng trọt.

Màu sắc có lẽ là thuộc tính rõ rệt nhất của đất. Màu sẫm thường cho biết đất giàu chất hữu cơ, màu đỏ là dấu hiệu của những hợp chất chứa sắt. Nhưng nói chung, màu sắc là kết quả của các quá trình hình thành nên đất. Ví dụ, đất màu xám nhạt của rừng lá kim miền bắc là kết quả của việc lọc các chất hữu cơ và khoáng chất từ lớp đất trên bề mặt.

Kết cấu của đất, yếu tố quy định khả năng giữ nước và vận chuyển nước, là tỷ lệ các mẩu đất có kích thước rất khác nhau. Cát là thước đo đơn giản nhất về kết cấu đất, bùn là thước đo ở mức trung bình, còn đất sét là thước đo tinh vi nhất. Đất mà được gọi là “mùn” chứa tỷ lệ cao của mỗi một trong ba thành phần này và được coi là đất tốt nhất. Loại đất này đủ mịn để giữ được độ ẩm, song cũng không quá mịn để không thể giữ nước được dễ dàng.

Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ đã xây dựng một hệ thống phân loại đất, trong đó định rõ những loại đất quan trọng nhất cho một vùng của đất nước. Đất khô cằn chủ yếu có ở tây nam, do khô cằn nên được đặt cho tên gọi đó. Loại đất của khí hậu khô này chứa rất ít chất hữu cơ và hầu như không có giá trị về mặt nông nghiệp. Đất spodosols phát triển trong miền khí hậu mát, ẩm, mặc dù nó được thấy ở bắc Florida. Loại này cũng nhiều axít và ít chất dinh dưỡng và chỉ có giá trị nông nghiệp đối với những cây trồng ưa axít. Đất lạnh cũng hầu như không có giá trị về nông nghiệp, gắn với khí hậu lạnh và ẩm như ở Alaska. Loại đất này nông, thường xuyên bão hòa nước và có lớp đất kề với lớp bề mặt bị đóng băng quanh năm. Đất cao nguyên có ở tây Virginia, Utah và Alaska, hầu như không phát triển và không có giá trị nông nghiệp.

Mollisols là đất đồng cỏ của khí hậu nửa khô và nửa ẩm thuộc trung tâm, bắc trung tâm, và Tây Bắc Thái Bình Dương nước Mỹ. Loại đất này rất dày, màu sẫm từ nâu tới đen, và có kết cấu lỏng với hàm lượng chất dinh dưỡng cao. Nó nằm trong số những loại đất trồng trọt tự nhiên phì nhiêu nhất của thế giới và sản xuất ra hầu hết ngũ cốc của nước Mỹ.

Alfisols là loại đất đứng thứ hai chỉ sau mollisols về mặt giá trị nông nghiệp. Nó là đất của những khu rừng ở vĩ độ giữa và nằm trên đường phân chia giữa vùng đất rừng và vùng đồng cỏ. Nó thật sự là đất “trung gian” theo nghĩa khí hậu. Loại đất này có ở những khu vực đủ ẩm ướt để cho phép tích luỹ phần đất sét nhưng không quá ẩm để tạo nên một thứ đất đã bị lọc hoặc bị biến dạng.

Alfisols được chia thành ba loại, mỗi loại có đặc trưng khí hậu riêng biệt đi kèm. Udalfs là đất của những cánh rừng thay lá hàng năm của vùng Middle West. Dù có một chút axít, loại đất này có năng suất rất cao nếu được bón vôi để giảm bớt lượng axít đó. Ustalfs được thấy ở những vùng ấm áp hơn với những khác biệt lớn về lượng mưa theo mùa, là loại đất phổ biến nhất ở Texas và Oklahoma. Nếu có thủy lợi thì đây là loại đất cho năng suất rất cao. Xeralfs là đất của mùa đông lạnh và ẩm, còn mùa hè thì nóng và khô. Nó có nhiều ở trung và nam California và cũng có năng suất rất cao.

Ultisols thể hiện giai đoạn cuối cùng của sự biến dạng và kiến tạo đất trồng ở Hoa Kỳ. Nó phát triển ở những vùng có lượng mưa dồi dào và có những thời kỳ dài không bị sương giá, như miền nam. Kích thước các mẩu đất nhỏ, và phần lớn những chất có thể hòa tan và đất sét đã bị chuyển xuống bên dưới. Loại đất này có thể cho năng suất cao, song độ axít cao, hiện tượng thấm lọc và xói mòn cũng thường là những vấn đề cần quan tâm.

Entisols là loại đất hình thành gần đây, quá trẻ để có thể cho thấy những hiệu ứng điều chỉnh của môi trường xung quanh. Loại đất này phân tán trên diện rộng và có nhiều hình thái, từ các Đồi Cát (Sand Hill) ở Nebraska, cho đến những cánh đồng ngập nước đầy phù sa của thung lũng sông Mississippi. Tiềm năng nông nghiệp của entisols rất thay đổi, song đất của cánh đồng nước phù sa, được tụ về từ những lớp đất cao hơn màu mỡ của thượng nguồn, thuộc loại đất trồng có năng suất cao nhất của nước Mỹ.

Các nguồn khoáng sản

Có một sự kết hợp đặc biệt giữa vị trí của những khoáng sản có khả năng đáp ứng được nhu cầu của ngành công nghiệp nặng với cấu trúc đá ngầm của đất. Mỗi trong số ba loại đá chủ yếu - đá trầm tích, đá biến dạng và nham thạch - đều có khả năng chứa đựng một loại khoáng chất rất hữu ích cho con người về mặt kinh tế. Đá trầm tích và đá biến dạng có nhiều nhất và khả năng chứa đựng những khoáng chất có giá trị sử dụng đáng kể cũng lớn hơn loại đá nham thạch.

Đá trầm tích là kết quả của sự dần dần ổn định những mảnh cứng, nhỏ trong khối nước bất động. Ví dụ: nếu một biển nông nằm kề ngay bên cạnh một vùng thiên nhiên khô cằn, lâu lâu lại có mưa bão, thì những mảng cát sẽ được xô xuống biển và rải khắp đáy biển, do tác dụng của các dòng nước và của trọng lực. Khi quá trình này tiếp diễn, mỗi lớp cát sẽ đè lên lớp trước nó, nén và gia cố khối cát đã được tích luỹ từ vài ngàn năm trước đó. Khi đáy biển này được nâng lên và dồn lại thành những trái núi, do những biến động của vỏ trái đất, thì phương pháp hình thành nên ít nhất là một số loại đá đã được khám phá nhờ sự hiện diện của những lớp sa thạch.

Cách đây khoảng 300 triệu năm, vào thời mà các nhà nghiên cứu lịch sử trái đất thường gọi là Kỷ Than đá Thời kỳ Đồ đá cũ, những điều kiện ở hầu hết các vùng đất đã kiến tạo ra những diễn tiến không bình thường của đá trầm tích. Những khu vực đầm lầy sâu và mọc đầy cỏ dại bị một lớp đá trầm tích khác lấp đầy và bao phủ. Trong một số trường hợp, chất hữu cơ chuyển sang có dạng lỏng, bị kẹt giữa những nếp đá không thấm qua được, và cuối cùng được rút ra thành dầu mỏ. Phần lớn những mỏ dầu này được tìm thấy cùng với một sản phẩm phụ khác của thời kỳ này - đó là khí đốt tự nhiên. Trong những trường hợp khác, chất hữu cơ biến thành những lớp than cứng, đôi khi chỉ dày mấy centimet, song có lúc được phát hiện dày tới cả chục mét.

Ở Bắc Mỹ có những khu vực rộng lớn bên dưới được lót bằng lớp đá trầm tích tạo thành từ Kỷ Than đá. Những vùng này, nơi có thể tìm thấy than đá, dầu, hay khí tự nhiên, nằm ở nội địa và Great Plains, các phần của đồng bằng ven biển vùng Vịnh, một số nơi thuộc các núi và thung lũng Thái Bình Dương và có dạng bị nứt, vỡ dọc theo mép phía tây của Cao nguyên Appalachia và tới phần đông của Núi Đá (Rockies).

Trữ lượng lớn của các nhiên liệu khoáng sản được phát hiện trên khắp các vùng rộng lớn của những khu vực trũng có trầm tích này. Những mỏ than quan trọng nhất ở Mỹ đã được khai thác trên những khu vực gồ ghề hơn của Appalachia. Những mỏ nằm ở khu vực gần như liên tục này, đông Kentucky, tây Virginia và tây Pennsylvania, được đưa vào sản xuất sớm nhất và chúng thường xuyên cung cấp hơn một nửa nhu cầu than của nước Mỹ.

Cho đến gần đây, hầu hết lượng than còn lại trong số than được khai thác ở Hoa Kỳ là từ Mỏ nội địa miền Đông (Eastern Interior Field), bao trùm phần lớn Illinois và phía tây Kentucky. Mặc dù một phần than của Eastern Interior Field được sử dụng vào việc sản xuất sắt thép, do có hàm lượng sulfur cao nên công dụng của nó trong đốt nóng và phát điện rất bị hạn chế.

Mỏ nội địa miền Tây (Western Interior Field) cũng rộng lớn, nằm bên dưới Iowa và Missouri, với một dải hẹp mở về hướng nam tới vùng đông Oklahoma. Than ở khu vực này có chất lượng kém hơn một chút so với than miền đông và gần đây mới bắt đầu được khai thác.

Có nhiều mỏ nhựa đường nhỏ và một vài mỏ lớn nằm rải rác trong và dọc gờ phía đông của Rocky Moutain. Những mỏ lớn ở Wyoming và Montana đã được đưa vào sản xuất trong hai thập niên qua. Phía bắc Great Plains cũng có một số mỏ than nâu lớn.

Những trữ lượng dầu mỏ và khí đốt nằm rải rác được phát hiện trên toàn vùng than Appalachia. Phía nam Illinois và nam - trung tâm Michigan, cũng như một số mỏ nằm rải rác khắp bắc Great Plains và bắc Rockies là những nơi tham gia sản xuất dầu.

Nhưng quan trọng nhất có lẽ vẫn là những mỏ dầu ở các đồng bằng phía nam, dọc theo bờ Vịnh và nam California. Một vòng cung lớn các giếng dầu đang sản xuất nằm dọc theo toàn bộ chiều dài của các bờ biển Texas và Louisiana. Một vòng cung gãy khác kéo dài từ trung tâm Kansas xuống phía nam qua Oklahoma, hướng sang tây qua trung tâm Texas tới New Mexico. Giữa hai vùng rộng lớn này là hai mỏ nữa rất quan trọng là mỏ đông Texas và mỏ Panhandle ở tây bắc Texas. Tách rời với những mỏ này nhưng không kém phần quan trọng là những mỏ nằm ở nam California. Vào giữa những năm 1960, việc khai thác các trữ lượng dầu mỏ và khí đốt tự nhiên đã bắt đầu dọc theo sườn bắc của Alaska.

Đá biến dạng được tạo thành theo một cách thức khác hẳn với đá trầm tích. Dưới sức ép ghê gớm gây ra qua quá trình biến dạng dần dần của vỏ quả đất, kết cấu bên trong của những loại đá đã hình thành trước đây có thể bị biến dạng hoặc thay đổi. áp lực gây nên qua hàng ngàn năm và nhiệt lượng sinh ra lớn đến mức chính cấu trúc phân tử của đá đã bị thay đổi. Sự biến đổi này chỉ cho thấy vì sao những khoáng sản kim loại với trữ lượng có thể khai thác được về mặt kinh tế lại thường hay có nhất ở những vùng có đá biến dạng.

Nhiều khu khai thác dành cho giai đoạn khai thác ban đầu những khoáng sản kim loại được đặt gần các đường gờ của Canadian Shield. Hình mẫu sản xuất khoáng sản đi theo một vòng cung dài từ bắc Đại Tây Dương và cửa sông St. Lawrence qua Great Lakes và tiến lên phía bắc qua Canada tới Bắc Băng Dương. Vòng cung này tiếp tục trên cả hai bờ của Hồ Superior: ở bắc Michigan, Wisconsin, và Minnesota với đồng và sắt.

Vùng đá biến dạng thứ hai nằm dọc theo phía đông dãy Appalachia. Đồng và sắt là những khoáng sản quan trọng được những người định cư đầu tiên ở New England tìm thấy ở địa phương này.

Vùng khoáng sản kim loại thứ ba, rất rộng lớn được tạo thành bởi các núi ở phía tây. Những mỏ vàng và bạc nằm phân tán, một số trong đó có trữ lượng lớn đã thu hút những người thăm dò và các công ty khai thác tới những vùng xa xôi, từ phía nam của biên giới Mexico tới miền trung tâm Alaska. Có tầm quan trọng lớn về công nghiệp là những trữ lượng lớn đồng, kẽm, chì, molybđen và uraniom có ở phía tây khu vực này, cùng với những trữ lượng nhỏ hơn vônfram, crôm, mănggan và những khoáng sản khác.

Không nên cho rằng những đòi hỏi của nền công nghiệp Mỹ được đáp ứng hoàn toàn bởi những khoáng sản phong phú và dồi dào tìm thấy ở ba vùng đá biến dạng này. Có một vài khoáng chất cần cho công nghiệp hiện đại (như thiếc, mănggan, bôxít cao cấp để sản xuất nhôm) mà ở Mỹ không có đủ khối lượng cần thiết để đáp ứng nhu cầu nội địa. Ngoài ra, sự tăng trưởng của tiềm lực công nghiệp đi đôi với tăng cầu về khoáng chất. Tuy nhiên, xét về khối lượng và tính đa dạng ban đầu của khoáng sản kim loại và nhiên liệu có ở nước Mỹ thì không mấy quốc gia có được bằng hay thậm chí gần bằng nước này.

Nguồn khoáng sản dồi dào này có vai trò hết sức quan trọng trong việc hỗ trợ sự phát triển của tổ hợp công nghiệp, chế tạo khổng lồ của nước Mỹ

CHƯƠNG 3 : Vùng trọng điểm chế tạo
Sản xuất là một hoạt động kinh tế quan trọng của Hoa Kỳ. Bằng chứng của điều này có thể tìm thấy ở khắp nơi, trong các sản phẩm may mặc, những mặt hàng thực phẩm được bảo quản, các công trình nhà ở, các phương tiện giao thông và liên lạc, và nhiều thứ khác. Mặc dù có sự hiện diện của những mặt hàng được sản xuất ở nước ngoài, ngành công nghiệp trong nước vẫn giữ vị trí thống trị, và hiếm thấy ở bất kỳ một thị trấn cỡ trung bình của Hoa Kỳ mà không có ít nhất một lượng lao động nào đó được sử dụng trong lĩnh vực sản xuất.

Vùng Đông Bắc Hoa Kỳ, không kể vùng Bắc New England, là chỉnh thể khu vực quan trọng nhất về chế tạo của đất nước (bản đồ 4). Khu vực này được xác định một cách đại thể theo ba phía là Thung lũng sông Ohio, Siêu đô thị và vùng phía nam Great Lakes. Rìa phía tây của khu vực ít rõ ràng hơn; nó dần dần pha trộn với khung cảnh nông nghiệp chiếm ưu thế xuyên qua phía nam Indiana, Illinois và vươn xa hơn nữa.



Cho dù quy mô của khu vực này chỉ ở mức vừa phải, và có sự tăng trưởng của chế tạo ở một số nơi khác, vùng Trọng điểm Chế tạo vẫn tiếp tục có ý nghĩa kinh tế to lớn xét về mặt địa lý nước Mỹ. Các nhà máy ở đây sản xuất phần lớn thép trên cả nước, một tỷ lệ lớn các phương tiện vận chuyển có động cơ và các phụ tùng của chúng. Hầu hết các cảng quan trọng, các trung tâm truyền thông chủ yếu, và những trung tâm tài chính hàng đầu đều ở trong khu vực này hoặc gần đó, và thủ đô chính trị của đất nước cũng nằm kề cận.

Khu vực này chứa đựng hai tổ hợp lớn nhất các thành phố khổng lồ: Siêu đô thị (Megalopolis) và nhóm các vùng đô thị lớn nằm giữa Milwaukee (Wisconsin) và Chicago (Illinois) về phía tây, và giữa Cleveland (Ohio) và Pittsburgh (Pennsylvania) về phía đông.

Hiểu thấu đáo về khu vực Trọng điểm Chế tạo của Mỹ là việc không dễ dàng do đặc tính hai mặt mạnh mẽ của nó. Trên nhiều khía cạnh, chính khả năng tác dụng và năng suất của dân chúng sản xuất nông nghiệp đã tạo ra các nguồn lực và nhu cầu cho sản xuất công nghiệp. Thành công trong nông nghiệp đã giúp đỡ những trung tâm thị trường ban đầu của khu vực này và chính quá trình cơ giới hóa từng bước trong nông nghiệp đã đòi hỏi phải đa dạng hóa ngành chế tạo hỗ trợ nông nghiệp. Vào cuối thế kỷ thứ 19, cơ giới hóa việc canh tác đã cần tới hàng chục ngàn máy gặt đập, máy xay xát, và máy cày bừa. Các loại máy kéo, máy ép cỏ khô, máy bơm và các loại máy nông nghiệp ngày càng chuyên dụng khác, vẫn tiếp tục là nguồn quan trọng về nhu cầu công nghiệp ở địa phương trong nửa đầu thế kỷ XX. Các tuyến vận tải được nâng cấp và mở rộng để chuyên chở khối lượng nông sản khổng lồ được sản xuất từ những nông trại trong khu vực.

Vì thế, ở đây chúng ta bắt gặp một phần chỉnh thể của nước Mỹ mà phải được coi như là hai khu vực theo chủ đề, phụ thuộc lẫn nhau. Chủ đề thứ nhất, bản chất đô thị và công nghiệp của các trung tâm chế tạo của khu vực này, sẽ được thảo luận trong chương này. Chủ đề thứ hai, tính chất nông thôn và nông nghiệp của các thị trấn nhỏ và các vùng nông thôn trong khu vực, sẽ được trình bày trong chương 10.

Đối với chủ đề chế tạo, có thể đặt câu hỏi: Trong những điều kiện nào, các tình huống nào đã dẫn tới sự phát triển của hệ thống các quan hệ kinh tế hỗn hợp phức tạp đến vậy tại vùng lãnh thổ này? Điều gì đã dẫn vùng lãnh thổ này đến việc khuyến khích sự tăng trưởng các ngành chế tạo công nghiệp nặng và toàn bộ những hoạt động của con người có liên quan mà đã trở nên chiếm ưu thế ở khu vực này?

Tài nguyên khoáng sản

Hoa Kỳ được thiên nhiên ban tặng nhiều nguồn tài nguyên công nghiệp. Những bình nguyên rộng lớn trong nội địa được bao bọc bởi hàng loạt vùng tập trung nhiều khoáng sản kim loại: từ Canadian Shield ngược lên phía bắc, cùng với hai tuyến vùng, một tuyến chạy theo hướng đông bắc - tây nam (dãy núi Appalachia) và tuyến kia theo hướng tây bắc - đông nam (Rocky Mountains). Hơn nữa, nhiều trong số những bình nguyên nội địa này cũng chôn giấu trong lòng đất những mỏ nhiên liệu lớn có chất lượng cao, đặc biệt là ở phía đông. Nếu xét về những đòi hỏi khoáng sản của công nghiệp nặng, thì một vùng tam giác tương đối nhỏ bé đã chứa đựng phần lớn những gì cần thiết.

Hơn nữa, phần nội địa của vùng Trọng điểm Chế tạo của nước Mỹ có những thế mạnh quan trọng về khả năng lưu chuyển. Nối liền khu vực Canadian Shield giàu khoáng sản và những bình nguyên nội địa giàu nhiên liệu, năm Hồ Lớn (Great Lakes) là Superior, Michigan, Huron, Erie, và Ontario hình thành một hệ thống đường thủy nội địa có một không hai trên thế giới. Giữa những Hồ Lớn này chỉ có hai thay đổi đáng kể về độ cao. Sự hạ thấp chừng 6,7 mét giữa Hồ Superior và các Hồ Huron và Michigan được khắc phục bằng những cửa đập đặt tại Sault Sainte Marie, thuộc Michigan, khánh thành năm 1855. Sự thay đổi độ cao lớn hơn nhiều giữa các Hồ Erie và Ontario có thể đã là một cản trở nghiêm trọng cho giao thông đường thuỷ, nhưng kênh đào Welland (khánh thành năm 1829) đã được xây dựng ở Ontario để bao quanh các thác nước Niagara, và kênh đào Erie được xây dựng (năm 1825) ở New York cho phép những tàu thuyền có trọng tải nhất định tránh được Hồ Ontario. Trừ những ngoại lệ này, các hồ đã tạo ra một hệ thống giao thông thủy không đắt tiền dài hơn 800 km cho những nhà kiến tạo ban đầu của nước Mỹ. Về sau, vào thế kỷ XIX và đầu thế kỷ XX, cũng chính hệ thống giao thông rẻ tiền này có tầm quan trọng đặc biệt đối với những người chuyên chở quặng sắt của vùng Shield tới những mỏ than ở Illinois, Indiana, Ohio, Tây Virginia và Pennsylvania. Có thể nói, chính lợi thế thiên nhiên cho sự dễ dàng di chuyển này là cơ sở chủ yếu cho việc ấn định vị trí của năng lực công nghiệp đã phát triển dọc theo bờ nam của Great Lakes.

Nằm trong trung tâm nội địa, từ sâu trong vùng giàu than Appalachia về phía tây, dòng sông Ohio chảy qua hàng trăm kilômét của những bình nguyên nội địa trước khi hòa vào sông Mississippi. Hàng chục chi lưu cung cấp nước cho sông Ohio và tạo thêm những tuyến giao thông, một cách trực tiếp bởi cũng có thể đi lại bằng tàu thuyền trên đó, hoặc ít trực tiếp hơn bởi chúng tạo ra những lộ trình trên bộ dễ dàng hơn, thông qua những thung lũng của chúng. Dọc theo rìa tây của khu vực trọng điểm này, sông Mississippi và những nhánh của nó cung cấp tuyến giao thông từ nam sang tây.

Sự kết hợp độc đáo giữa không gian và các nguồn khoáng sản đã khiến cho vùng Trọng điểm Chế tạo ở Hoa Kỳ thường được coi là chỉ bao gồm vùng lãnh thổ nội địa mà thôi. Những liên tưởng tới "vùng công nghiệp Trung Tây" hay "trung tâm công nghiệp của nước Mỹ" có thể kích thích được trí tưởng tượng, nhưng về mặt địa lý thì không đầy đủ. Vùng Trọng điểm Chế tạo của Mỹ bao gồm cả vùng trọng điểm nội địa và Megalopolis, khu vực đô thị mà nhờ đó, vùng Trọng điểm Chế tạo gắn bó mật thiết được với thương mại quốc tế.

Trước năm 1830, sự phát triển đô thị và công nghiệp trong khu vực hầu như chỉ hoàn toàn giới hạn trong vùng Bờ biển Đại Tây Dương, ở những phần đất liền kề hải cảng. Khu định cư của người châu Âu trên vùng đất xuyên Appalachia bao gồm nền nông nghiệp tự cung tự cấp và phân tán và một vài đô thị tiền đồn. Trong khoảng thời gian từ năm 1830 cho tới khi nổ ra cuộc Nội chiến Mỹ năm 1860, mật độ dân số trong nội địa tăng lên và nông nghiệp được thâm canh và bắt đầu có thặng dư thường xuyên, khơi dậy nhu cầu về những trung tâm trao đổi có hiệu quả. Những nền tảng cho sự tăng trưởng của khu vực này được phản ánh trong sự chuyển dịch dần dần của sự tập trung về giao thông vận tải, khi các tuyến đường sắt bắt đầu mở ra trên khắp các bình nguyên nội địa.

Những thay đổi công nghệ mà trực tiếp tác động tới phương diện địa lý ngành chế tạo của Hoa Kỳ đã được nhà nghiên cứu địa lý John Borchert chia thành bốn giai đoạn, mà theo cách gọi của ông là những kỷ nguyên lịch sử.

Trong cuốn Tạp chí địa lý, Borchert đã xác định giai đoạn sớm nhất, 1790-1830, là Kỷ nguyên Tàu thuyền. Trong giai đoạn này, hầu như tất cả các thành phố và thị trấn đều được gắn với hệ thống giao thông thuỷ. Các cảng trên Đại Tây Dương và những thị trấn hình thành dọc theo một số con sông vùng ven biển là những trung tâm đô thị chính thời bấy giờ. Sự tăng trưởng đô thị trong đất liền quan trọng nhất của thời kỳ này diễn ra dọc theo những tuyến đường thủy nội địa chủ yếu - như sông Mohawk, Great Lakes, và sông Ohio.

Giai đoạn thứ hai, 1830 -1870, được khởi đầu bằng sự phát triển của đường sắt, một chuyển biến căn bản trong lưu thông đường bộ. Kỷ nguyên Đầu máy xe lửa này thoạt đầu đã kích thích sự tăng trưởng hơn nữa của những địa phương đã sẵn có cảng. Mạng lưới đường sắt mới được xây dựng tập trung vào các thành phố cảng. Bên cạnh sự phát triển của những thành phố cảng lớn ở những vùng mà không bao lâu sau đã trở thành Megalopolis, sự tăng trưởng mạnh nhất diễn ra trong những thành phố như Pittsburgh (Pennsylvania), Cincinnati (Ohio), và Louisville (Kentucky) (tất cả đều nằm dọc theo sông Ohio); Buffalo (New York), Erie (Pennsylvania), Cleveland (Ohio), Detroit (Michigan), Chicago (Illinois) và Milwaukee (Wisconsin) (đều nằm trong khu vực Great Lakes); St. Louis (Missouri), Memphis (Tennesee), và New Orleans (Lousiana) (đều nằm dọc theo sông Mississippi).

Kỷ nguyên Đường ray thép, 1870-1920, được đánh dấu bởi sự phát triển của thép, sự thay thế đường ray sắt bằng đường ray thép nặng hơn, khoẻ hơn, sự gia tăng nhu cầu về than đá có chứa nhựa đường, và sự phát triển rộng rãi của máy phát điện. Mặc dù sự tăng trưởng mạnh nhất trong các vùng đô thị quốc gia chỉ diễn ra trong những thành phố thuộc ngoại vi của vùng Trọng điểm Chế tạo, vẫn có những ngoại lệ đáng chú ý - đó là vô số những thành phố nhỏ hơn kề cận bên những mỏ than, gần Great Lakes, hay trên một trong những tuyến đường sắt chính nối các thành phố lớn hơn. Những thành phố này có thể tự thiết lập chính bản thân chúng bởi vì mạng lưới đường ray kết nối với nhau chằng chịt trong khu vực, giữa sông Ohio và Great Lakes. Những ví dụ rõ nhất là Akron, Canton, và Youngstown, Ohio, vì chúng nằm giữa thành phố than - thép Pittsburgh và thành phố thép và cảng sắt - quặng Cleveland.

Một kỷ nguyên thứ tư, giai đoạn 1920-1960, là Kỷ nguyên Ô tô - Máy bay - Tiện nghi. Những hiệu quả chính của các phát minh trong lĩnh vực vận tải như ô tô và máy bay là làm gia tăng tính lưu động của các cá nhân và làm giảm thiểu tác động của chi phí vận tải tầu thủy trong quá trình sản xuất. Công nghiệp được thu hút tới những vùng tăng trưởng dân số mạnh nhất, chủ yếu đây là những vùng tiện nghi (California, Florida, Arizona) nằm bên ngoài vùng trọng điểm chế tạo truyền thống.

Tuy nhiên, Hoa Kỳ đã bước sang một giai đoạn mới kể từ sau năm 1960, giai đoạn có thể được gọi là Kỷ nguyên Công nghệ Thông tin. Khi nền kinh tế Hoa Kỳ trở nên phụ thuộc nhiều hơn vào sản xuất và trao đổi thông tin, phương tiện để xử lý và chuyển tải những thông tin này sẽ khuyến khích sự tăng trưởng của những ngành mà không cần đến phương tiện giao thông vận tải rẻ tiền hay thậm chí những cụm dân cư đông đúc. Điều này gợi cho thấy rằng, những yếu tố đã từng nâng đỡ sự tăng trưởng trong những thành phố thuộc vùng Trọng điểm Chế tạo trong khoảng hai phần ba đầu của thế kỷ XX sẽ không còn bảo đảm cho những thành phố này những lợi thế phát triển đặc biệt nữa, mặc dù các lực lượng lao động có kỹ năng, những thị trường lớn, và các hình mẫu vận tải hàng không đã có của chúng sẽ cho phép một số trong đó trở thành những đối thủ cạnh tranh mạnh để tăng trưởng.

Các thành phố trong khu vực

Với Boston, New York, Philadelphia và Baltimore sớm dựa mạnh vào thương mại và những giao dịch tài chính mà thương mại thúc đẩy hình thành, những cảng này và các vệ tinh của nó bắt đầu thu hút dân chúng từ rất lâu trước khi lĩnh vực sản xuất trở thành thống trị trong nền kinh tế Hoa Kỳ. Mặc dù ngành sản xuất được thu hút về vùng bờ biển phía đông do triển vọng về những thị trường địa phương không gì sánh được, nguồn cung cấp lao động khổng lồ, và sự dễ dàng đến với hệ thống giao thông đường thuỷ, các nền kinh tế của hầu hết những thành phố thuộc Megalopolis vẫn duy trì được một cách dễ dàng đặc trưng chuyên nghiệp riêng có.

New England là một ngoại lệ do chỗ đã phát triển ngành chế tạo vào đúng thời kỳ mà các cảng của nó đang tăng trưởng. Ngành đóng tàu phát triển mạnh dọc theo bờ biển và làm phát sinh vô số các cơ sở chế tạo phụ trợ cần thiết để đảm bảo được một sự vận hành một ngành công nghiệp phức hợp như thế. Khi tầm quan trọng của các cơ sở công nghiệp bắt đầu tăng lên ở những vùng khác của nước Mỹ, thì New England đã có một số lợi thế khiến duy trì được ý nghĩa của ngành chế tạo, quan trọng nhất trong số đó là nguồn thủy điện dồi dào ở những dòng sông tuy nhỏ nhưng có rất nhiều trong vùng.

Boston, thủ phủ của New England, đặc trưng cho nhiều thay đổi trong phần này của trung tâm lục địa. Công nghiệp may mặc và da, cũng như đóng tàu ở cạnh Connecticut, là những gì còn lại của một giai đoạn sớm hơn, còn tăng trưởng trong khoảng 50 năm gần đây chủ yếu diễn ra trong lĩnh vực linh kiện và máy móc điện tử. Cảng và các thiết bị ở đây vẫn còn rất tốt, nhưng nền công nghiệp ở New England ngày nay chuyên chở phần lớn sản phẩm của nó bằng đường bộ, hoặc tới những thị trường khác của Hoa Kỳ, hoặc xuống phía nam tới New York để xuất khẩu qua cảng chính của khu vực Megalopolis.

Vị trí hàng đầu của New York trong số các cảng của nước Mỹ đã được bàn tới. Đúng như người ta có thể mong đợi, các ngành chế tạo nhận thấy việc ở gần đầu mối thương mại quốc tế này và những cụm dân cư chung quanh nó là hết sức có lợi thế. Sức thu hút này mạnh mẽ đến mức hỗn hợp công nghiệp của New York trở nên cực kỳ đa dạng. Nhiều ngành công nghiệp đã đóng tại Manhattan cho tới khi bước sang thế kỷ XX. Nhu cầu ngày càng tăng về không gian của các doanh nghiệp kinh doanh văn phòng sử dụng nhiều không gian đã dần dần đẩy các cơ sở công nghiệp nặng ra vùng trũng Manhattan, hoặc vượt qua địa giới của hòn đảo này tới những vùng đầm lầy do thủy triều New Jersey cắt ngang sông Hudson.

Nền kinh tế đô thị của New York đã có thời bị thống trị bởi ngành kinh doanh văn phòng. Đây là trụ sở chính cho các hoạt động của hàng chục công ty và tập đoàn, các tổ hợp ngân hàng và bảo hiểm, các nhà xuất bản, và tất cả các trung tâm kiểm soát và dịch vụ khác đòi hỏi sự đáp ứng của họ một cách nhanh chóng một mạng thông tin toàn cầu cùng những phương tiện truyền tải.

Philadelphia và Baltimore có sự khác biệt lớn về di sản công nghiệp và đặc trưng đô thị, trong những năm gần đây đã cho thấy những dấu hiệu chỉ ra rằng hai thành phố này đang trở nên tương đồng. Cơ sở sản xuất của Philadelphia cũng đa dạng gần như của New York, mặc dù có sự nổi trội hơn về các ngành chế biến thực phẩm, đóng tàu và sửa chữa tàu.

Sự tăng trưởng cơ sở công nghiệp của Philadelphia cũng phải chịu phần nào bất lợi thế từ sự hiện hữu cảng tốt hơn của New York và sự đi lại dễ dàng hơn tới vùng nội địa chỉ cách 120 km về phía bắc. Nhưng khả năng tiếp cận tốt hơn của Philadelphia tới các vùng than và thép ở phía tây Pennsylvania, những thiết bị cảng đáng kính nể của thành phố này, cùng di sản của nó với tư cách một trung tâm văn hóa và chính trị từ rất sớm của Hoa Kỳ, đã duy trì được sự tăng trưởng của khu vực đô thị Philadelphia trong khuôn khổ Megalopolis. Mặt khác, Baltimore luôn luôn nằm ở vùng ngoại biên của khu vực Trọng điểm Chế tạo. Giống như Philadelphia, cảng ở đây được nối liền hoàn hảo bằng đường sắt với các khu vực than và thép trong nội địa, và hỗn hợp công nghiệp của Baltimore đã phản ánh điều này. Ngành chế tạo máy móc vận tải cũng giữ vị trí quan trọng ở Baltimore. Hai lĩnh vực công nghiệp quan trọng khác - công nghiệp hóa chất và chế tạo kim loại - tồn tại khá phổ biến ở Baltimore và Philadelphia và chúng là các tác nhân tăng cường sự gắn bó giữa các khu vực này với vùng công nghiệp nội địa.

Các thành phố quan trọng khác của vùng Trọng điểm Chế tạo của Mỹ, vùng công nghiệp Trung Tây, có các đặc trưng quan trọng gắn liền với vị trí của chúng trong mối quan hệ với các khu vực giàu khoáng sản hoặc có tiềm lực nông nghiệp lớn ở sâu trong nội địa. Hầu hết các thành phố lớn trong phần phía tây của vùng đều nằm dọc theo sông Ohio hoặc một trong số các chi lưu của sông này hoặc bên bờ Great Lakes.

Điều quan trọng nhất trong sự phát triển của các trung tâm đô thị thuộc phần nội địa của Trọng điểm Chế tạo là sự di chuyển những quặng kim loại từ các miền lân cận của Canadian Shield tới các mỏ than phía tây Pennsylvania và Tây Virginia, và sự lưu chuyển than với quy mô nhỏ hơn theo chiều ngược lại. Quặng sắt được khai thác tại dãy Mesabi thuộc miền bắc Minnesota, và tại các dãy Gogebic, Marquette và Menominee ở phía bắc các bang Michigan và Wisconsin. Quặng sắt Mesabi hiện nay được xử lý thành các khối tròn ngay tại khu mỏ, nhưng nhiều thập kỷ trước, các khối quặng không qua xử lý được chuyển đến bờ nam các Hồ Michigan và Erie trên những tàu khổng lồ chế tạo đặc biệt cho việc di chuyển trên Great Lakes. Ngày nay, quặng đã qua xử lý và quặng thô được vận chuyển tới bờ nam Hồ Michigan, từ đó, quặng được chuyển tiếp tới Hammond và Gary thuộc Indiana - nơi chúng sẽ được luyện thành thép nhờ than vận chuyển bằng đường sắt từ vùng than rộng lớn Illinois. Tuy nhiên, phần lớn số quặng được vận chuyển bằng đường thủy tới các cảng trên Hồ Erie. Từ đây, hoặc nó sẽ được vận chuyển tiếp xuống phía nam tới các thành phố thép dọc sông Ohio, hoặc được luyện thành thép ngay tại các thành phố bên hồ nhờ than được chuyển từ những mỏ than ở Appalachia theo những tuyến đường sắt trở lại phía bắc.

Trong số những thành phố của vùng trọng điểm nội địa, Pittsburgh là thành phố mà tên của nó gắn liền với thép. Nằm tại điểm gặp nhau của hai con sông Allegheny và Monongahela để tạo thành sông Ohio, Pittsburgh có một vị trí lý tưởng để tận dụng lợi thế là sự dễ dàng tiếp cận tới vùng nguyên liệu thô và các thị trường nằm ở phía hạ lưu. Hai con sông Allegheny và Monongahela chảy qua những vùng giàu than đá của Appalachia, còn sông Ohio thì chảy dọc theo rìa phía nam của vùng Trọng điểm Nông nghiệp và đổ vào sông Mississippi. Khi Pittsburgh tăng trưởng, những ngành công nghiệp phụ thuộc vào thép đã tập trung mạnh ở vùng hạ lưu chật hẹp để tiết kiệm chi phí vận chuyển nhờ giao thông thuỷ. Công nghiệp chế tạo kim loại, sản xuất phụ tùng máy móc và các ngành sử dụng nhiều thép khác đã đặt những cơ sở sản xuất của họ trong Pittsburgh hoặc gần đó. Những thành phố nhỏ lân cận cũng được hưởng lợi từ sức thu hút mạnh mẽ của thép tại Pittsburgh. Youngstown, Canton, và Steubenville thuộc Ohio, Wheeling và Weirton thuộc Tây Virginia, New Castle và Johnstown thuộc Pennsylvania đã cùng chia sẻ những lợi ích do tăng trưởng công nghiệp trong vùng đem lại. Một số cơ sở sản xuất thép và các sản phẩm từ thép đã được xây dựng tại các thành phố này.

Sự phát triển đô thị - công nghiệp không chỉ diễn ra tại những nơi có nguồn than. Các chuyến tàu chở quặng sắt trên hệ thống Great Lakes phải được vận chuyển tiếp bằng đường sắt từ các cảng ven Hồ Erie tới Pittsburgh.

Cleveland là thành phố cảng lớn nhất trong số các cảng của Hồ Erie. Quá trình tăng trưởng ban đầu của Cleveland được thúc đẩy bởi hệ thống kênh đào nối liền sông Cuyahoga với một phụ lưu của sông Ohio. Mặc dù lợi thế này không nhiều và nhanh chóng bị khai thác quá mức, trong thời gian đầu, nó đã đưa Cleveland lên vị trí hàng đầu so với các đối thủ cạnh tranh khác. Các cơ sở công nghiệp khác nằm rải rác để tận dụng lợi thế chuyên chở do hệ thống hồ đem lại hoặc các tuyến đường sắt nối liền New York tới Chicago và từ vùng Trọng điểm Nông nghiệp sang phía tây. Hiệu ứng tăng trưởng của Cleveland cũng tràn qua các cảng kế cận như Lorain, Ashtabula và Connecticut thuộc Ohio, hoặc xa hơn một chút như cảng Erie thuộc Pennsylvania và cả một số cảng phía tây như Toledo thuộc Ohio hay các trung tâm tăng trưởng hỗ trợ trong lục địa như thành phố sản xuất cao su Akron thuộc Ohio.

Thành phố Buffalo, thuộc bang New York, nằm trên điểm cận đông của Hồ Erie. Lúa mì được sản xuất tại các bang thuộc Plains được vận chuyển tới phía tây của Great Lakes và từ đó được vận chuyển tiếp tới Buffalo để chế biến. Chính những yếu tố đã tạo ra ngành chế tạo thép và kim loại ở những nơi khác dọc theo bờ hồ đã giúp bảo đảm rằng một phần đáng kể trong hoạt động chế tạo của thành phố sẽ được kết nối với loại hình công nghiệp này. Các công trình thủy điện khai thác thác Niagara đã thu hút được một số cơ sở sản xuất nhôm và hóa chất.

Detroit - thành phố nằm bên tuyến đường thủy nhỏ bé nối Hồ Hudson và Erie - chỉ bắt đầu thực sự phát triển mạnh vào đầu thế kỷ thứ 20. Từ thành phố này, phải đi 80 km về phía nam mới tới được tuyến đường sắt nối liền New York và Chicago. Chỉ đến khi ngành công nghiệp ôtô và vận tải ôtô xuất hiện, cạnh tranh gay gắt với xe lửa thì thành phố này mới hình thành các tính chất mà hiện nay là đặc trưng nổi tiếng của nó. Các nhà sản xuất ôtô hàng đầu đều tập trung tại Detroit và các thành phố phụ cận và do nhu cầu đối với sản phẩm ôtô tăng vọt đã làm xuất hiện rất nhiều nhà cung ứng phụ tùng tại miền nam Michigan.

Một trong hai khu đô thị nhỏ hơn và còn sót lại tại bờ nam Great Lakes là Milwaukee. Bên cạnh hai ngành sản xuất chính là công nghiệp nặng và công nghiệp ôtô, Milwaukee là nhà sản xuất hàng đầu các loại nước giải khát là do trong thế kỷ XIX, có một số lượng lớn người Đức đã đến định cư tại Wisconsin. Tại đây cũng có một số cơ sở công nghiệp chế biến thực phẩm do thành phố này là nơi tập trung chính ở giữa Vành đai sữa (Dairy Belt) của bang.

Chicago dễ dàng trở thành thành phố có vị trí hàng đầu trong phần lục địa của vùng Trọng điểm Chế tạo. Trong một thời gian dài, thành phố này quan trọng tới mức người ta gọi đó là "thành phố thứ hai", với mức dân số lên đến 2.725.979 người (năm 1990), Chicago chỉ đứng sau Thành phố New York trong số các thành phố đông dân cư của Mỹ. Mặc dù cho đến nay, Los Angeles đã vượt qua Chicago về quy mô dân số, "thủ đô" không chính thức ở Midwest vẫn là điểm thu hút dân cư mạnh mẽ nhất trong phần lục địa của Hoa Kỳ.



Nằm dọc theo bờ tây nam Hồ Michigan, Chicago có một vị trí tuyệt hảo trong việc vận chuyển người và hàng hóa giữa các tuyến giao thông trên hồ, từ khu vực nông nghiệp giàu có sang phía tây và tây nam. Kênh đào Illinois và Michigan được khánh thành năm 1848 có một phần đi qua trung tâm thành phố này, đã nối liền Great Lakes với hệ thống sông Mississippi. Bốn năm sau đó, Chicago lại được nối liền với New York bằng đường sắt và trở thành nơi có mật độ đường sắt dẫn đầu trong toàn bộ vùng Midwest.

Chicago đã đón nhận hàng ngàn người nhập cư trong những năm cuối thế kỷ XIX và thành phố này cũng xây dựng được một hệ thống đường sắt hoàn chỉnh tới Illinois (bang Wisconsin) và những bang sản xuất nông nghiệp. Ngành sản xuất đồ hộp phát triển mạnh tại các khu vực rộng lớn của thành phố. Các ngành công nghiệp khác như đồ gia dụng và may mặc cũng tập trung tại đây để tận dụng lợi thế thị trường địa phương và tiếp cận dễ dàng đến các thị trường phía tây xa hơn. Bước sang thế kỷ XX, công nghiệp sản xuất thép bắt đầu được du nhập vào Chicago, một số cơ sở nằm ở phía nam thành phố, nhưng chủ yếu vẫn tập trung dọc theo các bờ hồ ở Illinois và Indiana hoặc ở vị trí dễ tiếp cận với hệ thống đường sắt.

Năm 1890, Chicago đã có dân số 1 triệu người. Năm 1910, số dân lại tăng gấp đôi và vượt quá 3 triệu vào giữa những năm 1920. Khối lượng của các hoạt động sản xuất của Chicago hiện nay được đáp ứng bởi tính chất cực kỳ đa dạng của các sản phẩm được sản xuất ra, khiến thành phố này ít nhất cũng phần nào trở thành một đối trọng thực sự của vùng trong tương quan với các trung tâm kinh tế hùng mạnh của Megalopolis

 CHƯƠNG 4 :   Những nền tản hoạt của con người <BR>              Khi người châu Âu bắt đầu đặt chân lên mảnh đất mà sau này trở thành Hoa Kỳ thì nơi đây mới chỉ có một số lượng rất khiêm tốn dân địa phương sinh sống, tổng cộng khoảng 800.000 người được tổ chức thành những bộ lạc phân tán.<BR><BR><SPAN class=img hasbox="2"><IMG alt="" src="http://files.myopera.com/tulieudialy/blog/liberty-statue03.jpg" hasbox="2"></SPAN><BR>Nền văn hóa của người Mỹ bản địa có sự đa dạng rất lớn. Chỉ riêng dọc bờ biển California đã có hàng trăm thứ phương ngữ được sử dụng. Người Pueblo, hiện nay vẫn còn sinh sống tại bang New Mexico, có lẽ bị ảnh hưởng khá nhiều về mặt văn hóa của người Aztecs phương nam, họ sống trong những thị trấn được xây dựng kiên cố và có những hệ thống thủy lợi tốt. Người Piutes sống trong Lòng chảo Great lại có những căn nhà hết sức tạm bợ và ham thích cuộc sống bán du mục, dựa vào việc hái lượm những loại rau quả có sẵn trong tự nhiên. Người Inuit, hay Eskimos, tồn tại ngay trước thời kỳ xâm nhập của người châu Âu, lại có mối liên hệ mật thiết về văn hóa với người Inuits ở Greenland và Sibêri.
<P hasbox="2"><BR>Mặc dù đôi khi người Mỹ bản địa cũng là một rào cản đối với sự mở rộng vùng định cư của dân châu Âu, nhưng nhìn chung, những ảnh hưởng của họ rất nhỏ bé. Nhiều người đã chết vì các bệnh truyền nhiễm được du nhập vào như bệnh đậu mùa và bệnh sởi trước khi họ thực sự có những liên hệ trực tiếp với người Âu. Người Mỹ bản địa đã có đóng góp không nhỏ đối với những người Âu mới đặt chân đến vùng đất này, đặc biệt trong những thập kỷ đầu tiên. Nhưng họ lại thường bị tiêu diệt hay dồn ép vào các khu đất dành riêng ở miền Tây. Khi phạm vi cư trú của người Âu tiến dần sang phía Tây, người Mỹ bản địa và vùng cư trú dành riêng cho họ cũng di chuyển theo.<BR><BR>Các hình mẫu định cư<BR><BR>Mặc dù không thể đưa ra một con số chính xác về số người đã đến Hoa Kỳ từ châu Âu hay, với mức độ ít hơn, từ châu Phi, song một ước tính hợp lý đã cho thấy có khoảng 60 triệu người.<BR><BR>Những người đầu tiên nhập cư đến đây chủ yếu đến từ Tây Bắc Âu. Theo kết quả của cuộc điều tra dân số đầu tiên được tiến hành ở Mỹ năm 1790, hơn hai phần ba dân da trắng có nguồn gốc từ nước Anh, tiếp sau là Đức và Hà Lan.<BR><BR>Trong khoảng thời gian giữa những năm 1760 - 1815, những cuộc di cư đến Bắc Mỹ đã chậm lại. Đây là thời kỳ diễn ra các cuộc chiến ở châu Âu, Bắc Mỹ và Đại Tây Dương. Thời kỳ từ khoảng năm 1815 đến khi bắt đầu xảy ra Chiến tranh Thế giới thứ nhất vào năm 1914, luồng di cư đến đây có xu hướng tăng lên qua từng thập niên.<BR><BR>Trong nửa đầu thời kỳ 1815 - 1913, người di cư vẫn chủ yếu đến từ Tây Bắc Âu. Những thập kỷ tiếp theo, theo chân họ là dòng người từ Nam và Đông Âu. Tới năm 1913, hơn bốn phần năm số người nhập cư đến từ các miền này của châu Âu, đặc biệt từ Italy, áo - Hungary và Nga.<BR><BR>Lý do có sự dịch chuyển mạnh mẽ như vậy bắt nguồn từ tác động của cuộc cách mạng công nghiệp. Bắt đầu từ nước Anh và Hà Lan vào thế kỷ XVIII, dân di cư tràn xuống phía nam trong khoảng 150 năm sau đó. Cùng với công nghiệp hoá, dân số tăng nhanh do tỷ lệ chết giảm mạnh. Nền kinh tế chuyển dịch sang khu vực sản xuất, đô thị hóa diễn ra nhanh chóng, tỷ lệ dân cư trong nông nghiệp giảm. Cầu về lao động đô thị tăng lên không theo kịp mức tăng trong lực lượng lao động, vì thế có rất nhiều người di cư tự nguyện.<BR><BR>Người ta vẫn thường nói rằng những người nhập cư vào Hoa Kỳ đã chọn những vùng đất có môi trường tự nhiên tương tự với môi trường ở quê hương châu Âu của họ. Khu định cư rộng lớn của những người Scandinavi ở Minnesota và Dakota là những minh chứng. Có thể có phần nhỏ sự thật nào đó trong ý kiến này, nhưng điều quan trọng hơn là, những bang này chính là đường biên định cư vào thời diễn ra dòng nhập cư khổng lồ của người Scandinavi. Trong hầu hết các trường hợp, bức tranh về các khuôn mẫu sắc tộc ở Mỹ là kết quả của việc di chuyển hướng tới cơ hội - những cơ hội được tìm thấy trước tiên là trên các vùng định cư nông nghiệp, sau đó là trong các thành phố.<BR><BR>Trường hợp ngoại lệ chủ yếu về hình mẫu định cư là trường hợp của người da đen ở Nam Mỹ. Họ bị ép buộc phải di chuyển như những nô lệ đến các đồn điền của khu vực này, đó là một phần nhỏ trong luồng di chuyển khổng lồ của người châu Phi đến Lòng chảo Caribê, bờ biển đông bắc của Nam Mỹ và đông nam nước Mỹ. Đứng sau cuộc di dân ở châu Âu, có lẽ đây là sự di chuyển với khoảng cách lớn hàng thứ hai trong lịch sử nhân loại. Có khoảng 20 triệu người đã rời khỏi châu Phi. Nhiều người cho rằng chưa đến 500.000 người da đen đã đến Hoa Kỳ. Đa số có lẽ đến từ vùng Caribê chứ không phải trực tiếp từ châu Phi. Cuộc tổng điều tra dân số năm 1790 cho thấy 20% dân số nước Mỹ có nguồn gốc châu Phi. Kể từ thời điểm đó, hầu như không có sự nhập cư của người châu Phi, và tỷ lệ người da đen trong dân số Mỹ đã giảm đi.<BR><BR>Hoa Kỳ đã thông qua đạo luật quan trọng đầu tiên của nước này nhằm hạn chế số lượng người nhập cư vào những năm 1920. Sự kiện này, cùng với cuộc Đại suy thoái những năm 1930 và Chiến tranh Thế giới thứ hai trong những năm 1940 đã làm cho lượng người di cư giảm xuống chỉ còn bằng một phần nhỏ so với mức cao nhất hàng năm vào năm 1913. Từ năm 1945, số lượng người di cư lại tăng lên đôi chút. Những đạo luật về nhập cư tự do hơn nhiều đã ra đời trong thập kỷ những năm 1960. Vào cuối những năm 1980, Mexico, Philipines và Tây ấn đã cung cấp khối lượng dân nhập cư lớn nhất tới Hoa Kỳ. Ngày nay, bình quân hằng năm Hoa Kỳ đón nhận khoảng 700.000 người nhập cư hợp pháp. Mỗi năm cũng có khoảng 275.000 người nhập cư bất hợp pháp vào đất nước này.<BR><BR>Những khu định cư đầu tiên của dân nhập cư thường nhỏ, tập trung ở ven biển và hướng về châu Âu nhiều hơn là hướng tới vùng đất đã thu hút họ đến. Khi bị đẩy ra xa dần đại dương một cách miễn cưỡng, các khu định cư vẫn đi theo các đường nước, bởi chúng là những tuyến vận chuyển thương mại tới các vùng ven biển và là một mắt xích quan trọng nối với châu Âu. Vì thế, người Anh đã định cư trên các vùng bờ biển gồ ghề thuộc Vịnh Chesapeake và các phụ lưu của nó, họ cũng định cư rải theo một tuyến mỏng hơn dọc theo vùng bờ biển không mấy bằng phẳng của bang New England. Người Hà Lan di chuyển lên sông Hudson từ New Amsterdam (New York), người Pháp cũng từng bước hình thành các khu định cư dọc hai bờ phía thượng nguồn sông St. Lawrence. <BR><BR>Trong suốt 150 năm đầu tiên kể từ hoạt động định cư vĩnh viễn của người Âu được bắt đầu - cho tới khoảng năm 1765 - những người châu Âu tiến về phía tây nhưng không vượt quá sườn phía đông của dãy núi Appalachia. Trong vòng một thế kỷ sau đó, ranh giới này đã tới được Thái Bình Dương và vào năm 1890, Uỷ ban quốc gia về điều tra dân số Hoa Kỳ đã có thể tuyên bố rằng ranh giới định cư của người Mỹ đã hoàn toàn biến mất.<BR><BR>Việc mở rộng nhanh chóng các hoạt động định cư chủ yếu bắt nguồn từ sự định hướng lại trong thái độ đối với châu Âu. Trong những năm đầu thế kỷ XIX, ngày càng nhiều người Mỹ quan niệm rằng việc chiếm đóng lục địa này là vận mệnh hiển nhiên của họ. Những luật về đất đai của đất nước ngày càng đi theo khuynh hướng ủng hộ các hoạt động bành trướng. Thêm nữa, khi dân số tăng lên, càng có nhiều người hi vọng sẽ cải thiện được cuộc sống bằng cách đi về phía tây. <BR><BR>Ở nửa phía đông của Hoa Kỳ, mà điểm cực tây lấy Kansas và Nebraska làm mốc, các khu định cư di chuyển về phía tây theo một phương thức nói chung khá trật tự. Chắc chắn là những nơi gần đường giao thông, ví dụ sông Ohio, sẽ có tốc độ nhanh hơn, còn ở những nơi khác, tốc độ chậm hơn. <BR><BR>Hoạt động định cư nhanh chóng dịch chuyển về hướng tây, tới những đồng cỏ nội địa. Sông Mississippi và các phụ lưu của nó trở thành những tuyến giao thông hết sức thuận tiện để đi vào nội địa. Những người định cư đã tìm thấy những vùng đất nông nghiệp trù phú với khí hậu nói chung thuận lợi cho trồng trọt trải dài từ mép phía tây của dãy núi Appalachia tới tận Great Plains.<BR></P>

Tuy nhiên, từ Rocky Moutains theo hướng tây, và tại Alaska, hình mẫu mở rộng định cư đồng đều đã không diễn ra. Phần lớn diện tích rộng lớn này có khí hậu quá khô, quá nóng hoặc quá lạnh đối với hoạt động trồng trọt. Địa hình gồ ghề gây trở ngại cho giao thông và càng hạn chế hơn nữa sự phát triển nông nghiệp. Dân định cư tập trung chủ yếu tại các vùng có tiềm năng kinh tế dễ nhận thấy. Kết quả là một hình mẫu các điểm định cư phân tán trên một vùng cảnh quan rộng lớn hầu như không có người ở.

Vào năm 1990, Hoa Kỳ có gần 250 triệu dân, mật độ khoảng 235 người/ km2. Có thể xác định ba khu vực dân cư chính. Thứ nhất, khu vực trọng điểm có hình vòng cung bao gồm một loạt các thành phố Boston (Massachusetts), Chicago (Illinois), St. Louis (Missouri) và thủ đô Washington: 7 trong số 12 bang có dân số cao nhất nước Mỹ tập trung ở đây. Đây là khu vực phát triển sớm nhất và trong suốt một thời gian dài là vùng có ưu thế về phát triển kinh tế. Những tuyến giao thông tự nhiên tuyệt vời, nhiều hải cảng lý tưởng dọc theo bờ Đại Tây Dương được bổ sung bằng một hệ thống giao thông dày đặc. Một số vùng đất nông nghiệp màu mỡ nhất của đất nước cộng với những vùng khoáng sản giàu có tập trung trong khu vực này hoặc kề cận đó.

Bao quanh rìa phía tây và nam của khu vực trọng điểm, mở theo hướng tây đến các phần phía đông của Great Plains là khu vực dân cư thứ hai. Phần lớn những vùng đất đai thuận lợi nhất cho phát triển nông nghiệp của nước Mỹ nằm trong khu vực này và đại bộ phận đất đai nông nghiệp đầy tiềm năng đó cũng đã được khai thác. Hầu hết diện tích nơi đây đều có dân cư sinh sống, mặc dù mật độ nói chung là thấp hơn nhiều so với mật độ ở khu vực trọng điểm. Các thành phố chiếm địa bàn rộng hơn và phân bổ đều hơn, chúng cũng là những trung tâm dịch vụ và sản xuất chính của khu vực.

Cuối cùng, một khu vực dân cư ngoại vi nằm trên phần đất tính từ trung tâm Great Plains sang phía tây. Một mô hình tăng trưởng dân số và kinh tế tại những vị trí có tiềm năng đặc biệt, trong một khu vực bị hạn chế về mặt khác, vẫn tiếp tục giữ vị trí thống trị. Mặc dù hiện nay một số nơi đã có mật độ dân cư rất đông đúc - đặc biệt là vùng Vịnh San Francisco thuộc bang California, Lòng chảo Los Angeles, vùng đất thấp Puget Sound thuộc bang Washington - hầu hết phần đất còn lại có mật độ dân cư thưa thớt.

Lịch sử di dời của Hoa Kỳ có thể chia thành ba thời kỳ. Thời kỳ đầu là sự dịch chuyển từ đông sang tây, tiếp sau là từ nông thôn ra thành thị, và cuối cùng, thời kỳ hiện nay, khi mà sự di chuyển có khoảng cách lớn nhất là sự di chuyển giữa các vùng siêu đô thị. Nếu như dân số của đất nước đã dịch chuyển sang phía tây qua từng thập kỷ, thì quá trình đô thị hóa cũng diễn ra đều đặn tương tự như vậy. Nếu như vào năm 1790 chỉ có khoảng 10% dân số có thể được định nghĩa một cách lỏng lẻo là dân đô thị thì vào năm 1990 ba phần tư dân số đã được đô thị hoá.

Những số liệu thống kê này không chỉ phản ánh sự sụt giảm tương đối của dân cư nông thôn mà còn phản ánh mức sụt giảm tuyệt đối của dân số nông nghiệp. Ví dụ giai đoạn giữa 1960 và 1987 số dân sống bằng các hoạt động nông nghiệp đã giảm từ mức trên 15 triệu xuống còn dưới 6 triệu người.

Sự di chuyển từ đông sang tây và từ nông thôn ra thành thị ở Mỹ rõ ràng đều là kết quả của sự nhận thức về các cơ hội kinh tế. Trước hết, khi ranh giới định cư được đẩy về phía tây thì diện tích đất nông nghiệp sẵn có ngày càng được mở rộng. Tiếp theo, cuộc cách mạng công nghiệp đã đem lại sự bùng nổ công ăn việc làm ở các đô thị. Khi mà người Mỹ chủ yếu sống ở đô thị và các cơ hội kinh tế cũng tập trung tại đây, thì sự di chuyển của các luồng dân cư đương nhiên sẽ chỉ diễn ra giữa các siêu đô thị do sự khác biệt về các cơ hội kinh tế giữa các trung tâm này.

Số liệu thống kê về dân số Hoa Kỳ cho những năm 1970 và 1980 đã cho thấy thời kỳ di dời thứ tư bắt đầu xuất hiện. Những nơi mà trong một thời kỳ dài dân số không thay đổi hoặc thậm chí sụt giảm thì nay đang lớn lên. Nhiều vùng của miền Nam là ví dụ điển hình.

Nhiều nhà quan sát nhận định rằng Hoa Kỳ đã trở thành một quốc gia hậu công nghiệp. Những vùng tăng trưởng chính sẽ nằm trong ở những ngành cung cấp các dịch vụ, thao túng và tạo ra thông tin. Số lượng lao động Mỹ được sử dụng trong các ngành chế tạo chỉ tăng với mức độ rất thấp trong suốt hai thập kỷ qua. Trong khi đó lao động trong khu vực thứ ba và thứ tư(1) đã bùng nổ nhanh chóng. Phần lớn trong sự tăng trưởng này diễn ra trong các khu vực chế tạo sản phẩm giá trị cao, trọng lượng nhẹ, thí dụ như các linh kiện điện tử. Những cơ sở sản xuất này có thể đặt tại hầu như bất cứ đâu, vì vậy ngày càng nhiều người có thể sống ở nơi họ thích.

Đô thị hoá

Gần như trên khắp nước Mỹ đều có những vùng đô thị đã lớn lên về quy mô và dân số. Trong một số trường hợp mức tăng trưởng quá lớn và kích thước của các thành phố chính đã trở nên quá rộng đến mức nhiều vùng đô thị đã sáp nhập lại và hình thành các chùm thành phố. Nhóm các đô thị lớn khởi đầu từ Boston (Massachusetts) tới thủ đô Washington, dọc theo bờ biển đông bắc Hoa Kỳ chính là một ví dụ rõ ràng nhất. Một quần thể đô thị khác - phân tán hơn và gồm các thành phố trung tâm nhỏ hơn - được thấy ở bờ phía nam của Great Lakes. Milwaukee (Wisconsin) và Chicago (Illinois) xác định khu vực này tại phía tây, còn về phía đông là Buffalo (New York) và Pittsburgh (Pennsylvania). Nhiều nhà quan sát còn cho rằng, vùng nam California, từ San Diego tới San Francisco, với tư cách là một tập hợp khác của các vùng đô thị, sẽ được sáp nhập vào cuối thế kỷ XX, cũng giống như phần lớn vùng ven biển phía đông và trung tâm Florida.

Hầu hết các khu đô thị lớn đã phát triển đều là nơi có các mạng lưới giao thông nối liền với nhau. Tương đối phổ biến là sự phối kết hợp giữa cả đường bộ và đường thuỷ. Một số trung tâm đô thị nằm trên các vùng bờ biển hoặc cửa sông lớn. Một số khác nằm trên các đường thủy tự nhiên. Cũng có những đô thị có đường thủy nhân tạo là các kênh đào hoặc các con sông tự nhiên đã bị điều chỉnh dòng chảy. Đương nhiên còn có nhiều nhân tố khác phải tính đến: chất lượng vùng đất cảng, sự gần với các phương tiện giao thông thay thế, vấn đề an ninh và thậm chí là tính lành mạnh của môi trường địa phương. Tuy nhiên, tại những nơi người và hàng hóa phải chuyển từ một loại hình phương tiện giao thông này sang một loại hình phương tiện giao thông khác, những hoạt động như chế biến, trao đổi, chế tạo, đóng gói lại, bán và mua hàng hoá, lại có cơ hội phát triển.

Có một số trường hợp ngoại lệ trong định hướng tới mặt nước như Atlanta (Georgia), Denver (Colorado) và Dallas-Ft.Worth (Texas). Tuy nhiên, những thành phố này đã sớm nằm trên một số tuyến giao thông thuộc một loại nào đó. Thành phố Atlanta nằm ở mũi phía nam của dãy Appalachia đã trở thành trung tâm chính trong đất liền của vận tải đường sắt ở miền Nam trong những năm 1860.

Các hình mẫu của văn hóa khu vực

Một số người cho rằng một trong số các sức mạnh to lớn của Hoa Kỳ nằm ở chỗ đây là đất nước rộng nhất và có số dân đông nhất được gắn bó chặt chẽ cả về mặt địa lý và xã hội bởi một ngôn ngữ chung. Tuy nhiên, hầu hết các khu vực được xác định theo cuốn sách này đều ít nhất cũng phần nào là những khu vực văn hoá.

Sự khác biệt giữa các khu vực về văn hóa có thể được thể hiện qua rất nhiều cách. Indiana, Kentucky, Ohio và Illinois đào tạo được nhiều cầu thủ bóng rổ hơn mức trung bình của cả liên bang. Đại bộ phận các ca sỹ trong thời kỳ đầu đều xuất thân từ phần phía bắc của miền Nam.

Cảnh quan ở mỗi vùng đều là sự pha trộn giữa môi trường tự nhiên và một dấu ấn văn hoá. Hệ thống điều tra đất được sử dụng rộng rãi trong thế kỷ XIX ở Hoa Kỳ đã hình thành được một bản đồ chi tiết đến ngạc nhiên về hầu hết vùng Middle West. Những nông dân người Anh và Đức thuộc miền đông nam bang Pennsylvania đã xây dựng những khu chuồng trại lớn, những kho chứa cỏ khô với tầng hai nhô ra khỏi tầng một ở một bên. Trong khi các sinh viên kiến trúc có thể bàn cãi về nguồn gốc của lối kiến trúc này thì hầu hết mọi người đều thừa nhận rằng “khu chuồng trại Pennsylvania” là một nhân tố văn hóa đặc trưng hết sức nổi bật của bang. Những khu cư trú của người thiểu số trong các thành phố có thể được xác định đơn giản chỉ bằng cách nhìn lên bảng hiệu các hàng ăn ven đường.

Trong khi rất nhiều nét văn hóa có tính bảo thủ và ổn định, thì sự thay đổi luôn là một nét đặc trưng trong văn hóa Mỹ. Nhiều trong số các thay đổi này là do những tiến bộ công nghệ và sự chuyển biến trong các điều kiện kinh tế. Một nhân tố không kém phần quan trọng khác là luồng dân nhập cư vào Mỹ.

Một trong những nhân tố độc đáo của văn hóa Mỹ, có tính thú vị và đáng được đề cập nhất là tôn giáo. Hàng loạt các dòng đạo Công giáo lớn được du nhập vào Mỹ nhờ dòng dân di cư từ châu Âu. Sự phân bố của các giáo phái này liên hệ mật thiết với những vùng mà dân di cư và các con chiên của họ chiếm phần đa số. Người định cư Đức và Scandinavi đem đến phía bắc Great Plains và phía tây bắc của Trọng điểm Nông nghiệp (Agricultural Core) giáo phái Luthơ. Người gốc Tây Ban Nha ở miền Tây Nam Mỹ; người Đông và Nam Âu sinh sống ở đông nam, Middle West và hầu hết các thành phố lớn khác nằm ngoài miền Nam; người Pháp Acadi sinh sống ở phía nam bang Lousiana - tất cả đều giải thích cho sự phân bố hết sức đa dạng của các dòng đạo công giáo ở Mỹ.

Hoa Kỳ cũng là nơi sản sinh ra những dòng đạo năng động. Nhiều giáo phái như Tân giáo (Episcopalians) tách ra từ giáo phái Anh (English Anglican) vào cuối thời kỳ Cách mạng Mỹ cuối những năm 1700. Giáo phái Trưởng lão (Presbyterianism) của Hoa Kỳ được chia thành nhiều dòng đạo nhỏ hơn, kết quả của sự phân tách sau Nội chiến.

Một cách giải thích khác là tính sáng tạo của tôn giáo Mỹ. Các cá nhân thiết lập nên những giáo phái của riêng mình - hoặc những giáo đoàn hay các nhóm giáo dân từ bỏ giáo phái này để hình thành nên một giáo phái mới - do sự bất đồng đối với những vấn đề như việc giải thích theo kinh thánh hay sự điều hành của nhà thờ.

Một giáo phái có gốc gác từ Mỹ là giáo phái Chúa Cứu thế của các vị thánh hiện đại, thường được biết đến với tên gọi giáo phái Mormon. Được thiết lập tại phía bắc New York vào giữa thế kỷ XIX, giáo phái này được các tín đồ của nó mang theo về phía tây với hy vọng tìm kiếm một vùng đất biệt lập để định cư và theo đuổi những đức tin của họ. Cuối cùng, họ đã chọn Utah. Ngày nay, phần lớn cư dân ở Utah là người theo đạo Mormon.

Những người theo giáo phái Rửa tội (Baptist) ở phía nam là một sự kết hợp đáng chú ý của một số cách giải thích trên đây. Đạo Rửa tội được những người châu Âu du nhập vào Mỹ, với tư cách là một giáo phái không chính thức, tìm kiếm quyền tự do trong sự thờ cúng. Trong khoảng phần ba cuối của thế kỷ XIX, giáo phái này gần như là sự thể hiện bằng tôn giáo của nền văn hóa miền Nam và trở thành giáo phái có vị trí thống trị trong khu vực. Một trong những biện pháp để xác định một cộng đồng là thuộc về nền văn hóa miền Nam chắc chắn phải là trong cộng đồng đó phải có ít nhất một nhà thờ của giáo phái Rửa tội phương Nam.