22-12-1944 :Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân thành lập.

Đứng trước những yêu cầu thực tiễn của cách mạng, tháng 12-1944, lãnh tụ Hồ Chí Minh đã ra Chỉ thị thành lập Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân và giao cho Võ Nguyên Giáp phụ trách. Bản chỉ thị lịch sử này là một văn kiện có tính chất cương lĩnh quân sự của Đảng, đề cập một cách toàn diện đường lối. Phương châm, tổ chức và hoạt động của lực lượng vũ trang cách mạng. Trong điều kiện lịch sử đương thời, bản chỉ thị nhấn mạnh: “Tên Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân nghĩa là chính trị trọng hơn quân sự. Nó là đội tuyên truyền…”, đồng thời “Nó là khởi điểm của Giải phóng quân, nó có thể đi suốt từ Nam chí Bắc khắp đất nước Việt Nam chúng ta”.

Sau một thời gian khẩn trương chuẩn bị, ngày 22-12-1944 tại khu rừng thuộc huyện Nguyên Bình (Cao Bằng), Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân đã chính thức làm lễ thành lập gồm 3 tiểu đội, với 34 chiến sĩ được chọn lọc từ những chiến sĩ du kích Cao - Bắc - Lạng do Võ Nguyên Giáp trực tiếp chỉ huy. Đây là đơn vị chủ lực đầu tiên của lực lượng vũ trang cách mạng và là tiền thân của Quân đội nhân dân Việt Nam.

Nguồn: Dương Trung Quốc 2001, Việt Nam những sự kiện lịch sử (1919-1945), Hà Nội, Giáo Dục, Tr. 382.

sao anh khong neu nhung thang loi gion da ma doi viet nam tuyen truyen giai phong quan da dat duoc nhu gianh than loi tron tran phaykhat va na ngan lam nuc long nhan dan ca nuoc

Trận Đồng Mu


Sau hai chiến thắng trên, Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân được bổ sung thêm các chiến sĩ mới, tấp nập kéo về. Những người được chuẩn y đều coi đó là một vinh dự.

Trong một tuần, Đại đội đã hình thành. Đại đội trưởng: Hoàng Sâm; Chính trị viên: Xích Thắng; Công tác tình báo và kế hoạch chiến đấu: Hoàng Văn Thái. Ban chỉ huy Đại đội gồm có: Đàm Quang Trung, Quốc Chủng, Nam Long, Vũ Lập, Nam Tuấn, Mai Trung Lâm.

Khi sắp tới Tết 1945, Đội chủ trương nghỉ ngơi à chuẩn bị chương trình hoạt động vào dịp này với tên "Mùa Tết chiến đấu". Đại đội tiến về châu Bảo Lạc, gần biên giới Việt-Trung, còn một bộ phận do Hoàng Văn Thái phụ trách tiến về Nậm Ti để mở rộng cơ sở.

Vài ngày sau, Đội đến gần Đồng Mu. So với hai đồn trước, đồn Đồng Mu rắn hơn. Địch đóng trên ngọn đồi cao, chơ vơ giữa cánh đồng. Đồn có công sự khá vững chắc, có nhiều lô cốt, tường trình dày và lỗ châu mai, giao thông hào, dây thép gai bọc quanh để đối phó với thổ phỉ bên kia biên giới. Địch gồm 40 tên khố đỏ do 3 sĩ quan Pháp chỉ huy.

Lần này Đội quyết định không dùng cách cải trang vào vì chắc địch đã rút được kinh nghiệm mà chủ trương đột nhập trong đêm tối.

Đêm 22 tháng 12, bộ đội xuất kích, chia làm hai mũi đột kích, vượt qua những mũi đá sắc nhọn tiến vào đồn địch. Theo kế hoạch đã định là sẽ bí mật đột nhập, chiếm nhà chỉ huy, các mặt cùng đánh vào, kết hợp nội ứng tiêu diệt địch.

Hai tổ xung phong đi đầu do các đội trưởng Quang Trung, Nam Long, Xuân Trường.. chỉ huy vượt qua hàng rào thép gai, đang tiến vào, bỗng nghe từ lô cốt có tiếng một tên lính hỏi:
- Ai?

Đội trưởng Nam Long nói nhỏ:
- Im đi! Chúng tôi là Việt Minh đến lấy súng của Tây, không đánh các anh em đâu.

Trường hợp này xảy đến bất ngờ, ta chưa dự liệu trước.
Địch lập tức ném lựu đạn tới tấp và bắn loạy đạn. Đội trưởng Quang Trung sau khi hội ý với Võ Nguyên Giáp và Hoàng Sâm, tiếp tục chiến đấu và đưa người vào bắt liên lạc. Trên đồn, những chiến sĩ đang giáp lá cà quyết liệt với kẻ địch, tiếng súng nổ rát kèm theo những tiếng lựu đạn.

Cuộc chiến đấu diễn ra từ 11 giờ đêm đến 2 giờ, các chiến sĩ vừa chiến đấu vừa hát. Địch cố thủ tại nhà tên chỉ huy và chỗ ở của bọn lính. Quân ta diệt được khoảng 20 tên địch, nhưng bọn còn lại vẫn dai dẳng chống cự. Cuộc chiến kéo dài sẽ không có lợi, Ban chỉ huy quyết định lui quân trước khi trời sáng mặc dù nhiều chiến sĩ yêu cầu tiếp tục xung phong tiêu diệt hết lính trong đồn.

Trong trận này, phía ta, tiểu đội trưởng Xuân Trường hy sinh. Địch thiệt hại rất nặng. Ta thu được 5 khẩu súng, một số đạn và bắt 3 tù binh. Qua tù binh, ta mới biết do đêm hôm trước tên đồn trưởng Pháp nhận được lá thư của bọn thổ phỉ dọa đêm đấy sẽ kéo đến hạ đồn. Vì vậy bọn chỉ huy đã báo động bính lính chuẩn bị đối phó. Trường hợp bất ngờ và đặc biệt này, các binh sĩ nôi ứng không kịp báo trước.

Trận tập kích vào đồn Đồng Mu tuy không thắng lợi theo kế hoạch đã định, nhưng đã rèn luyện cho đội rất nhiều, và xây dựng cho Đội một truyền thống anh dũng chiến đấu. Yếu tố bất ngờ không có, nên đã gây khó khăn cho Đội. Đây là môt kinh nghiệm lớn.

Trong cuộc chiến đấu dài lâu, tất nhiện phải có lúc thành, lúc bại; qua trận đánh này, chúng ta đã rút được kinh nghiệm, để sau này chiến thắng lớn hơn.

Hành quân
Trận đánh ở Thông Nong


Sau trận Đồng Mu, Đại đội đi về hướng nam, tuyệt đối giữ bí mật. Nhưng có những làng cơ sở vẫn nhận ra, và tiếp đón bộ đội rất ân cần.

Khi đã khá xa châu Bảo Lạc, cuộc hành quân biến thành một cuộc vuc trang tuyên truyền. Các cán bộ tung truyền đơn, dán biểu ngữ, viết khẩu hiệu, họp mít tinh mừng chiến thắng.

Về đến vùng Thông Nong vào cuối năm, cơ sở ở đây rất tốt. 5 giờ chiều, Đội đã hành quân, chỉ cách đồn địch vài ba km. Đồng bào bày cỗ, đốt đuốc đón bộ đội ngay dọc đường, đem cả ghế ra cho bộ đội nghỉ.

Nửa đêm, đội trú quân tại một đỉnh núi gần làng. Sáng 30 Tết, bất chợt có người lên báo: Tây về càn! Toàn bộ đội bố trí chiến đấu. Tây sục saọ dưới làng.

Phía ta, chiến sĩ Đức Cường bị kẹt lại, trốn vào cái hang, sau địch phát hiện ra, cho hai tên vào bắt. Nhưng trong hang bắn ra, địch ở ngoài bắn vào. Hai bên bắn nhau một lúc. Thằng quan hai bảo lính về làng lấy rơm chất đốt ở cửa hang. Bên trong, chiến sĩ Đức Cường chiến đấu ngoan cường, rồi xông ra, thế là bọn địch 12 tên tất cả đều bỏ chạy. Tên quan hai Tây thì hốt hoảng ôm lên cổ một người dân-chính là Chủ nhiệm Việt Minh xã, nói: "Ê... ê... cõng quan lớn!". Mấy hôm sau, Đức Cường trở về, kể lại. Trận này một mình chiến sĩ Đức Cường đã chiến đấu với 12 tên địch do tên quan hai Pháp chỉ huy, bắn bị thương hai tên, đuổi chúng chạy tán loạn. Lần ấy, chiến sĩ Đức Cường bị Đội phê bình vì hành quân chậm trễ nhưng được đồng bào khen ngợi vì tinh thần chiến đấu dũng cảm.

Công tác chính trị


Sau đó, Đội về Tổng Hoàng Hoa Thám vào mùng 2 Tết. Thực hiện chỉ thị của Bác Hồ. Đội cùng liên tỉnh ủy Cao-Bắc-Lạng đã đặt một kế hoạch mở rộng tuyên truyền đi đôi với một kế hoạch mở rộng cơ sở tổ chức chính trị và lực lượng vũ trang. Trên báo Việt Nam độc lập, nhiều số liền đều có những bài đặc biệt thuật lại các trận đánh của Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng Quân.

Công tác tuyền truyền và tổ chức được mở rộng. Ảnh hưởng của chiến thắng khá sâu rộng, tác động đến cả bọn Tây đồn, binh lính ngụy, những tên Việt gian thì kéo tìm cán bộ Việt Minh để nhận tội, đem trả lại tài sản cướp bóc nhân dân.

Đội quyết định: Đi đôi với tác chiến phải dùng vũ trang tuyên truyền trực tiếp để gây dựng một khu vực rộng rãi, từ các vùng núi giáp giới Hòa An, gần tỉnh lỵ Cao Bằng cho đến các châu Nguyên Bình, Ngân Sơn, Chợ Rã, các vùng phụ cận trên các triền núi Phia Uắc, Phia Giả, Phia Bioóc.