--------------------------------------------------------------------------------





Chỉ bằng một cú nhấp chuột, hàng loạt thông tin về đời tư của bất kỳ ai cũng có thể tìm thấy trên mạng internet. Điều này nguy hiểm hay vô hại, tất cả đều phụ thuộc vào mục đích của người tìm kiếm.


Những bức ảnh, địa chỉ, quan hệ gia đình, tài liệu tòa án, chi tiết từ hồ sơ MySpace – những thông tin cá nhân được xuất bản trên mạng đều có thể được copy rồi tái gửi đi.


Đời của bất kỳ ai cũng có thể dễ dàng tìm kiếm trên mạng internet (Nguồn: Studenthack.org)


Khi Maya Rupert viết một bài báo nêu quan điểm không tán thành việc tổ chức chính thức Tháng lịch sử liên bang li khai tại một số bang miền Nam nước Mỹ thì những người muốn đưa quan điểm về việc này trên internet đã phải xếp hàng dài để hâm nóng chủ đề.

Nhưng lần này, lời lẽ có vẻ nặng nề hơn.

Những người đứng bên kia quan điểm với nữ công tố viên Los Angeles 28 tuổi đã tìm lại một bức ảnh của cô và gửi lên mạng kèm theo những chi tiết về những đóng góp chính trị mà cô đã làm trong một cuộc thảo luận trực tuyến về bài báo cô viết cho L.A. Watts Times.

Họ cho rằng đây là bằng chứng cho thấy thành kiến của cô về vấn đề nhạy cảm này.

Và khi những người này đề cập đến khoản tiền 400 USD cô ủng hộ cho ứng cử viên Tổng thống năm ngoái thì Maya vô cùng sửng sốt: “Tôi thực sự ngạc nhiên khi phát hiện ra người ta có thể biết được tôi đã quyên góp cho chiến dịch tranh cử của ông Obama bao nhiêu tiền”.

Cô thực sự ngạc nhiên: “Họ lấy một bức ảnh từ trang web của công ty tôi và bình luận: “Tất nhiên rồi cô ta là người da màu”...

Gần đây, nhiều thông tin cá nhân đã được phát tán khắp không gian điện tử được tìm thấy một cách vô tình hay cố ý của người tìm kiếm. Và các trang “rình mò” đang làm cho những cuộc tìm kiếm dễ dàng hơn bao giờ hết.

Một trong những người chỉ trích Rupert đã viết trên một diễn đàn trực tuyến thế này: “Những gì bạn làm với Google thật đáng kinh ngạc”.

Và Rupert biết rằng, ảnh hay số tiền quyên góp cho chiến dịch tranh cử chỉ là một phần nhỏ trong việc “truy tìm dấu vết” cô trên mạng – một hồ sơ mở mà trước đó cô không biết là bất cứ ai cũng có thể tìm thấy tên cô trên đó.

Trên Snitch.name, những người sử dụng chỉ cần điền vào một cái tên – tên họ hay của bất kỳ một người nào đó là có thể tìm kiếm được những thông tin mà trang web này đã dày công lựa ra từ hàng chục các công cụ tìm kiếm, các mạng xã hội và danh bạ điện thoại.

Tuần trước, Rupert gõ tên vào Snitch, và chỉ trong vòng một phút, cô tận mắt nhìn thấy những bức ảnh của chính mình, chi tiết về các hội viên trong California Bar của cô cũng như tên, địa chỉ của chị gái và bố mẹ cô.

Cô nói: “Tôi là một người hâm mộ các hồ sơ mở và nhiều thông tin được công cộng. Nhưng chỉ khi thông tin đó được phép công khai. Còn trên mạng, chỉ với một cú nhấp chuột, tôi có thể tìm thấy vô vàn thông tin cá nhân và được sử dụng cho nhiều mục đích khác. Điều đó thật đáng sợ!”.

Soi vào tấm gương kỹ thuật số

Thông tin trên mạng thường được thu thập từ nhiều nguồn khác nhau. Các hồ sơ công cộng như đóng góp gây quỹ cho chiến dịch, các vụ án, vụ buôn bán tài sản được tung lên internet ngày càng nhiều. Cùng lúc đó, các nhà tiếp thị thì thu thập thông tin về thói quen mua sắm của khách hàng trên mạng. Điều này thật dễ dàng bởi hiện có hàng ngàn cộng đồng trực tuyến như Facebook và Twitter chứa đựng những thông tin cá nhân do chính người sử dụng cung cấp.



Nhìn chung, mọi người cảm thấy những thông tin của mình được bảo vệ tốt hơn trong các bức tường của mạng xã hội. Tại đây, họ có thể kiểm soát những gì được gửi lên và chấp thuận cho ai được xem chúng. Nhưng các chuyên gia về vấn đề riêng tư vẫn cảnh báo tình trạng bị "ru ngủ" trong những bức tường đó.

Pam Dixon - người sáng lập diễn đàn Thế giới riêng tư nói: “Nguyên tắc then chốt cho sự riêng tư trên internet đó là bạn không để tiết lộ những thông tin quan trọng khi bạn đăng ký lần đầu tiên. Thông tin cá nhân thì rất dễ tiếp cận trên mạng; nó thường được copy từ trang này sang trang khác, việc dập tắt nó đi là vô cùng khó khăn kể cả khi bạn đã xóa đi ở trang gốc. “Việc đó giống như là việc đuổi theo Alice xuống dưới một hang thỏ ở xứ sở thần tiên vậy” - ông Dixon ví von.

Trong quá trình lần theo dấu của chính mình trên kỹ thuật số, Rupert bắt gặp những bức ảnh và thông tin từ hồ sơ một mạng xã hội mà cô gia nhập năm 2003 trên Friendster.com. Lúc đó cô nghĩ chỉ có bạn bè mình mới có thể xem nó. Nhiều năm sau, cô mới biết nhiều chi tiết từ hồ sơ MySpace của cô đã được copy tới trang thứ ba mà cô chưa bao giờ nghe đến, ở đó cô vẫn có thể tiếp cận được cho dù cô có gỡ bỏ đi hồ sơ trên MySpace hay không.

Thậm chí nếu bạn không gửi bất kỳ thông tin cá nhân nào về chính mình online thì việc duy trì một hồ sơ mô tả sơ lược cũng có thể là một thách thức.

Các trang như FundRace2008 của tờ Huffington Post có thể thu thập tự do và gửi lên mạng thông tin của hàng trăm trong số hàng ngàn người quyên góp cho cuộc tranh cử, trong đó có tên, địa chỉ của người ủng hộ và số tiền quyên góp. BlockShopper.com thì lập sơ đồ những căn nhà được bán bao gồm giá trị tài sản, địa chỉ, tên của người bán và người mua. Dữ liệu đó có thể tìm thấy công khai và thường là từ người định giá nhà đất và các văn phòng hồ sơ quận.

Nhiều loại hồ sơ tòa án có thể chứa số an ninh xã hội và các chi tiết về gia đình lại là những hồ sơ công cộng. Và chính quyền các thành phố có thể gửi lên mạng các đơn xin cấp phép xây dựng, kể cả bản vẽ chi tiết các ngôi nhà riêng.

Vatche Yepremian, người điều hành một công ty cho thuê bất động sản ở Glendale cho biết anh đã quen với danh sách thông tin công cộng online có sẵn về mình.

Những thông tin đó bao gồm chi tiết về các ngôi nhà mà anh sở hữu, một kế hoạch tân trang nhà cửa mà anh đệ trình lên Glendale năm 2007 và các thủ tục tòa án khác nhau có tên anh.

Yepremian cảm thấy mình được hưởng lợi từ các dữ liệu có sẵn hơn là sự phiền toái và cho rằng đó là một công cụ hữu ích khi quyết định có nên đồng ý cho ai đó vay hay không.

Anh nói: “Nếu tôi muốn cho ai đó vay tiền ai đó, tôi muốn chắc chắn mọi thứ và bất cứ điều gì họ nói với tôi là sự thật”. Một vài năm trước đây, việc xác minh yêu cầu của một người nộp đơn có thể phải cần một cú điện thoại từ một công ty có uy tín hoặc phải cử một nhân viên xuống tận nơi để điều tra. Giờ đây Web đã giúp anh thoát khỏi các vấn đề rắc rối, nó làm cho cuộc sống của anh dễ dàng hơn.

Có thể khách hàng chỉ nhận thức được việc các công ty tiếp thị dò tìm thông tin chỉ là ghi vào nhật ký các hoạt động, như là số trang Web mà người sử dụng ghé thăm, các quảng cáo họ xem và những món hàng mà họ tìm kiếm (bởi hầu hết các công ty đều nói rằng thông tin về các hoạt động của người sử dụng được lưu trữ cẩn thận và dưới dạng ẩn danh)

Cho dù là thế thì Paul Stephens - thuộc cơ quan lưu trữ tài liệu vì quyền riêng tư Privacy Rights Clearinghouse vẫn cảnh báo: “Các mẫu điền thông tin của một cá nhân trên internet có thể tiết lộ nhiều thông tin về họ và đó có thể là mỏ vàng cho các công ty muốn tiếp thị sản phẩm đến khách hàng”.

Những người ủng hộ sự riêng tư cho rằng nhiều khách hàng hầu như không nhận thức được rằng bất kỳ thông tin nào trong các hoạt động trực tuyến của mình lưu trữ đều ít nhiều được phân tích vì các mục đích tiếp thị.

Theo Stephen: “Ngay bây giờ chuẩn mực online đó là thông tin của bạn được lấy đi và sử dụng trừ khi bạn quyết định không tham gia vào”. Nhưng để làm được điều đó, đầu tiên khách hàng phải nhận thức nên ghi điều gì. Điều đó sẽ đòi hỏi sự minh bạch của những người thu thập thông tin.

Bà Alissa Cooper từ Trung tâm vì nền dân chủ và công nghệ cho biết nhiều trang trong số các trang yêu thích của họ trên mạng được quảng cáo tài trợ và đó là một phần vô cùng quan trọng của thế giới mạng. Vì thế, đó cũng là lý do tại sao việc cấm theo dõi hành vi khách hàng không phải là giải pháp tốt. Theo bà Cooper, “chìa khóa thực sự nằm ở chính khách hàng. Họ nên biết điều gì đang diễn ra để quyết định đăng tải những thông tin cần thiết nào”.

Hạn chế cung cấp thông tin cá nhân

Việc tìm kiếm tên chính mình trên Google đã từng được đề cập đến như là “tìm kiếm phù phiếm” – nhưng giờ đây khi nhắc đến nó, người ta thực sự đề phòng.

Sử dụng các công cụ tìm kiếm để lần theo dấu vết những gì thế giới bên ngoài biết về bạn và để xóa đi nhũng lỗ hổng không mong muốn càng sớm càng tốt. Các trang tìm kiếm mọi người như Snitch.name, Spock and PeekYou cũng có thể hữu ích khi cố gắng xóa đi các thông tin kỹ thuật số của bạn.

Nếu bạn thấy thông tin về bạn trên một website mà bạn không liên đới, hãy viết thư cho người chủ trang web đó và yêu cầu gỡ bỏ. Việc nhận phản hồi có thể khó khăn bởi vì nhiều trang phân loại và lưu trữ hồ sơ một cách tự động. Nếu dữ liệu đặc biệt nhạy cảm, hãy tìm đến luật sư nhờ tư vấn.

Khi đăng nhập làm khách hàng hay một trang xã hội nơi bạn chia sẻ thông tin cá nhân, hãy chắc chắn mình đã làm quen với chính sách riêng tư và biết được cách những thông tin cá nhân của trang web được sử dụng như thế nào.

Hạn chế sử dụng “cookie” trong trình duyệt Web của bạn.

Đó là vài lời khuyên các chuyên gia dành cho bạn mỗi lần quyết định chia sẻ thông tin cá nhân online.

Bà Cooper cho rằng sự phát triển của internet có thể khuấy động lên một cuộc cách mạng về đời tư trong thế giới kỹ thuật số. Bà nói: "khách hàng đang trở thành nhà sản xuất và đặt thông tin của chính mình lên Web. Nhưng, kiểm soát những ai được xem chúng đang là một vấn đề cấp bách.”

Thanh Huyền (Theo LA Times)