--------------------------------------------------------------------------------

Hapkido

Hapkido là môn võ nổi tiếng của Triều Tiên sau Taekwondo và còn được coi là môn võ khắc chế môn Taekwondo.

Xuất xứ:

Khi Triều Tiên còn là nước Silla nhỏ bé dưới sự đô hộ của nhà Đường (Trung Quốc), người dân Triều Tiên đã cải biên môn Tang Su (Đường Thủ) thành môn võ của Triều Tiên là Tae Kyon (tiền thân của môn Taekwondo hiện nay).

Đạo quân Hwa Rang anh dũng với môn Tae Kyon đã giải phóng và thống nhất Triều Tiên năm 668. Từ ý đồ quân sự hóa toàn dân để Silla trở thành một lãnh thổ bất khả xâm phạm, môn Tae Kyon đã được truyền bá và tự do phát triển một cách mạnh mẽ. Mỗi người dân bình thường đều có thể tập luyện và trở thành một cao thủ Tae Kyon. Thế rồi, nhiều cuộc xô xát đã xảy ra giữa ngự lâm quân và các cao thủ bên ngoài mà phần thua thường thuộc về quân triều đình. Nhận ra đây là mối hiểm nguy đối với hoàng gia, nhà vua hạ chiếu chỉ tập trung hết các võ sư trong nước về giam lỏng và buộc phải nghiên cứu sáng tạo ra một loại võ công mới, có tác dụng khắc chế được các đòn thế của môn Tae Kyon.

Hơn 3 năm ròng rã, các võ sư vừa sung sướng vừa khổ tâm khai sinh một đứa con tinh thần nữa: Hapkido ra đời để khắc chế người "anh cả" Tae Kyon.

Những Nét Đặc Thù:

Ngoài các đòn triệt, phá, niêm nhằm chế ngự các đòn đá của Tae Kyon, đòn thế của Hapkido vẫn mang nhiều nét đồng dạng với Tae Kyon và có khuynh hướng trở về với bản gốc Tang Su (Đường Thủ). Nhưng kỹ thuật triệt, phá, niêm đòn của Hapkido vô cùng lợi hại, dứt khoát (đánh gãy tay, xỉa thủng mắt, đạp gãy chân trụ địch thủ một cách không thương tiếc"). Thủ pháp gần giống Thiếu Lâm Bắc phái nhưng đơn giản hơn. Nắm đấm ít được dùng mà được thay thế bằng lòng bàn tay (chang, chưởng) gốc lòng bàn tay, nắm tay quỷ, ngón tay"

Các mục tiêu nằm trên người đối phương gồm 3 điểm chính: mắt, cổ, hạ bộ. Hapkido rất đa dạng với nhiều tính năng tương tự: Thiếu Lâm, Taekwondo, Karate, Judo, Aikido. Ngoài ra Hapkido còn dùng binh khí như côn, gậy, dù"

Hapkido, môn võ được coi là gần gủi nhất với Aikido qua những đòn thế quật, bẻ khớp, quăng, cuốn, té v.v rất ấn tượng đặc thù của “môn võ tình thương” Nhật Bản. Người Việt nam chúng ta ít nghe đến môn Hapkido vì sự lớn mạnh quá nhanh của Taekwondo (Thái Cực Đạo) trên đất Việt Nam, nhiều người vẫn lầm tưởng Hapkido là 1 chi phái của Taekwondo. Cho đến đầu năm 1989 một phái đoàn chính thức của Hapkido Đại Hàn được sang biểu diễn lần đầu tiên tại sân Phan Đình Phùng (Sài gòn), những người yêu thích võ thuật tại Việt Nam bắt đầu gọi môn Hapkido là ‘HIỆP KHÍ ĐẠO ĐẠI HÀN’ để phân biệt với Hiệp Khí Đạo Nhật Bản với tên gọi chính thức là Aikido.

Lược sử nguyên thủy của môn võ Hapkido đến nay vẫn có đôi phần còn bí ẩn: Một truyền thuyết cho rằng Hapkido có nguồn gốc từ thế kỷ thứ 7 tại vương triều nước Triều Tiên (Hiện nay có tên là Đại Hàn, Korea), giới Hiệp Sĩ quý tộc Hwa-Rang xuất hiện như một tầng lớp đầu tiên chính thức nghiên cứu và tập luyện các đòn thế Hapkido ở xứ này dưới tên như ‘Yu Kwon Sul’ , ‘Yu Sool’, ‘Ho Shin Mu Do’, và ‘Bi Sool’. Đến lúc này thì Hapkido hoàn toàn là những đòn cương mãnh rất quen thuộc trong dòng võ thuật Triều tiên. Nhưng sau đó chính các tầng lớp các vị sư Phật giáo đã pha với những tinh túy võ thuật từ dòng Phật giáo Trung Hoa tràn sang, bằng cách pha chế các đòn ‘cầm nã thủ’ đặc thù của các Bắc phái Thiếu Lâm. Nhiều nhà võ sử Hàn Quốc vẫn coi tổ sư của Hapkido là võ sư Tae-Kyun, vị khai sáng ra ngành Hapkido nguyên thủy phối hợp giữa cương và nhu đầu tiên của Đại Hàn, đất nước thuần chuộng các môn võ có tính cách mạnh bạo, và chuộng cước hơn quyền.

Lịch sử cận đại của Hapkido cho thấy có 2 trường phái chính, đó là Võ Sư Choi Yong Sul và Võ Sư Ji Han Jae, vì sự phân chia quá sâu rộng trong nền lịch sử võ thuật của Đại Hàn nên khó phân biệt trường phái nào hoặc người nào chính thức là người đã đầu tiên khai triển môn Hapkido hiện đại, mặc dù không ai dám phủ nhận sự đóng góp của cả 2 vị võ sư trên cho sự lớn mạnh của Hapkido khắp thế giới hiện nay, nên mọi tài liệu chính thức của Hapkido ghi nhận 2 vị Võ Sư Choi Yong Sul và Võ Sư Ji Han Jae là đồng chưởng môn Hapkido hiện đại.

Võ Sư CHOI, YONG SUL:

Võ sư Choi Yong Sul có công trong việc thu nhập, phục hồi những thế nguyên thủy của Hapkido chính gốc. Sinh năm 1904 ở thị trấn Yong Dong , tỉnh Choong Chung , gần Taegue , Hàn Quốc . Năm 1909 , Hàn Quốc bắt đầu chịu sự chiếm đóng của người Nhật . Năm 7 tuổi , Choi đã bị quân đội Nhật bắt sang Nhật phục dịch. Đây là thông lệ rất phổ biến vào thời điểm đó , lực lượng chiếm đóng Nhật Bản đã bắt những đứa trẻ Hàn Quốc sang Nhật để lao động các công việc khác nhau. Sang Nhật Bản, trốn và sống lang thang ngoài đường phố bằng đủ thứ nghề từ ăn sinh, phụ bàn, đánh giày. Như một định mệnh , Choi được gán làm việc cho Sokaku Takeda (1860-1943) , chưởng môn đời thứ 32 của Daito Ryu Aikijitsu , lúc đó Takeda đã 44 tuổi . Choi được đặt cho một cái tên Nhật , Yoshida Asao, được xem như là tên mà Choi sử dụng trong suốt thời gian sống ở Nhật , tuy nhiên nó không phải hoàn toàn là 1 cái tên Nhật . Vì vậy , cái tên này chỉ mang tính lịch sử tương đối và vẫn còn nhiều sự nghi ngờ khi bàn về lịch sử Hapkido. Choi đã khổ công tập luyện trên 30 năm. Từ Khởi điểm đó Hapkido mới có được những đòn Nhu thuật và Hiệp khí nhu thuật như hiện nay. Trở về nước vào giữa thập niên 1940, Võ sư Choi Yong Sul bắt đầu dạy thứ võ thuật mà ông gọi là ‘Yoo Sool’, thay gì gọi là Ju-Jitsu, chỉ vì lúc đó dân Đại Hàn với lòng căm thù không đội trời chung, không muốn dính dáng gì đến Nhật Bản. Nói một cách trung thực, Võ sư Choi Yong Sul suốt đời hành võ đã đem đến cho môn phái Hapkido các đòn thế đặc sắc của môn võ Daito-Ryo Aiki-Jutsu có từ xưa của Nhật Bản.

Như một định mệnh rất tình cờ, Giám đốc sản xuất rượu bia đầy thành công tên Suh Bok Sup, một đai đen nhất đẳng Nhu thuật Nhật Bản, năm 1948 , chàng thanh niên 24 tuổi Suh đã chứng kiến người đàn ông nhỏ con nhìn đầy nét Nhật Bản tên Choi đã oanh liệt chiến đấu một mình để chống rất nhiều người tất công vây quanh. Với các kỹ thuật đẹp mắt Choi rất nhanh ng khắc chế đối thủ. Ấn tượng với những kỹ thuật của Choi, Giám đốc Suh đã mời Choi đến văn ph*ng của mình và hỏi thăm về kỹ thuật của Choi chiến đấu của ông ta. Sau cuộc gặp gỡ này Suh đã mời Choi vào làm trong xưởng sản xuất của mình, và ngược lại chỉ xin Choi đã dạy cho mình những kỹ thuật chiến đấu rất thực dụng mà anh đã được hạnh kiến.

Suh Bok Sup đã là người giúp đỡ Choi mở trường dạy kỹ thuật tự vệ đầu tiên tại thủ đô Hán thành, chính thức được gọi là môn phái Hapkido vào tháng 2 năm 1951. Suh cũng là môn sinh đai đen đầu tiên của Choi, cùng với những kiến thức trong Ju-Jitsu, Suh đã bổ sung những kiến thức này cho hệ thống Hapkido rất nhiều những kỹ thuật túm, kéo ống tay áo, vai áo, quăng liệng căn bản được dùng trong Hapkio, có thể tìm thấy từ Ju-Jitsu hoặc Judo. Tuy nhiên đến lúc nầy Hapkido chỉ và vẫn được biết đến như một môn võ gia truyền trong dòng võ lớn của Hàn Quốc.

Võ Sư JI, HAN JAE:

Võ Ji Han Jae, một Võ sư được biết nhiều đến vì tài năng đóng phim và đem đến cho Hapkido sự nổi tiếng khắp năm châu, vì các đòn Hapkido tuyệt đẹp của ông dùng trong phim ảnh trong suốt thập niên 60, 70. Nhất là thời gian đóng chung với những phim của tài tử Lý Tiểu Long. Là một cao đồ của võ sư Choi Yong Sul, Ji học võ với võ sư Choi từ năm 1949. Khi được 18 tuổi, Ji đã từng luyện học tập các môn võ cổ truyền trước khi thụ huấn môn Hapkido truyền thống, Vào đầu thập niên 1960, với sực giúp sức của môn đồ là Kim Soo Wong, Võ sư Ji Han Kae đầu tiên chính thức hoàn thành học trình chính thức đầu tiên cho môn phái Hapkido, và có công rất lớn khi đưa các môn sinh của mình trải dài trên khắp mọi lục địa để truyền bá Hapkido.

Căn bản của môn phái Hapkido đặt trên 3 nền tảng nguyên lý chính:

A. Mọi kỷ thuật dựa và đi trên tiến trình vòng tròn, mọi lực khi từ đối phương đến mình phải biến bằng cách đẩy nó theo vòng tròn (circular motion) và phá giải bằng lực ly tâm.

B. Mọi chiến thuật, phải dựa trên căn bản của con nước, tức là mềm mại khi đối đầu với địch thủ, uốn theo chiều tấn công đối phương. Như con nước khi dồn nhiều thành con nước lủ phá phá vỡ mọi thành trì của đối phương khi có cơ hội.

C. Tốc độ phải luyện nhanh như tia chớp, không để đối phương kịp phản ứng kịp khi dùng những kỷ thuật liên hoàn tầm xa dứt điểm trận đấu.

Nhiều người cho rằng, môn Hapkido là khắc tinh của Taekwondo, nói như vậy chỉ là một cách nói rất phiến diện, đầy méo mó, chưa đi sát với đòn thế của môn Hapkido hay chỉ được thấy hoàn toàn qua phim ảnh. Có thể nói Hapkido có nhiều đòn thế khi chiến đấu có thể gây rối loạn, dung hòa với một đối thủ mạnh đặc thù về đòn chân như Taekwondo. Hapkido chính là một sự kết hợp hài hòa của ba môn phái nổi danh Taekwondo, Aikido, và Ju-jitsu. Khi tấn công, Hapkido nặng về Taekwondo, với các đòn đá tầm xa, mạnh bạo và lợi hại; khi ph*ng thủ thì dùng các đòn Ju-Jitsu, với kỹ thuật nhẹ nhàng né trách dùng ‘nhu chế cương, nhược thắng cường’; khi phản đòn thường dùng những kỹ thuật với Aikido để giảm bớt tối đa các lực trấn áp của đối phương với các kỷ thuật tiến thối vòng tròn. Tùy hoàn cảnh mà Hapkido thiên về một môn phái cụ thể hoặc kết hợp cả ba. Đặc biệt cho những đòn thế tự vệ, Hapkido sử dụng nhiều kỹ thuật Aikido pha lẫn với Ju-Jitsu. Người ta dễ dàng tìm thấy hình ảnh của Aiki-Budo qua sự luyện khí của đòn thế Hapkido cao cấp, nhất là trong phần tập khởi động nóng người.

Ngoài quyền, cước và các đòn thế như đã trình bày, nhiều môn vũ khí được tập luyện và sử dụng trong môn Hapkido, như gậy, tiểu côn, song côn, dây, kiếm, dao găm v.v.. Tất cả các loại vũ khí chỉ dành cho các đẳng cấp sau huyền đai (đai đen). Những món vũ khi được luyện tập không ngoài giúp và chuẩn bị cho người tập Hapkido có khả năng dùng mọi thứ vũ khí trong luật định quốc gia cho phép để tự vệ khi bất khả kháng như dây thắt lưng, chía khoá, gậy đi đường, dù che.

Riêng tại Việt Nam, từ năm 1965 thời cao điểm của cuộc chiến Việt Nam, Võ sư Kim Jin Pal, một cao đồ của Võ Sư Ji Han Jae từ Seoul, Đại Hàn. Được sang Việt Nam trong Phái Bộ Điều Tra Tội Ác của chính phủ Nam Hàn (The Republic of Korea Criminal Investigation Division). Trong thời gian tòng sự, ông áp dụng khả năng võ học của ông và lập nhiều thành tích đáng kể, nhất là huấn luyện cho toán đặc nhiệm bảo vệ toà Đại Sứ Đại Hàn. Đầu tiên ông tập trung được một nhóm môn đệ bản xứ và lập Võ đường Nguyễn Huỳnh Đức với tòa nhà 6 tầng khá rộng trực thuộc toà Đại Sứ Đại Hàn, trong 5 năm huấn luyện không hề mệt mỏi ông đã có trên 1000 môn sinh và thành lập (không chính thức) ‘Tổng Hội Hapkido Việt Nam’. Năm 1970, cùng với sự rút quân từ từ của Hoa Kỳ và Đồng Minh ra khỏi Việt Nam, Võ Sư Kim đã ngậm ngùi để võ đường ở Sàigòn lại cho Bác sĩ Phạm Gia Cổn tiếp tục sự nghiệp truyền bá Hapkido tại Việt Nam. Hiện nay Bác Sĩ Phạm Gia Cổn là võ sư 9 đẳng huyền đai, giảng sư y khoa UCLA, sinh sống và tiếp tục huấn luyện Hapkido tại Quận Cam, trực thuộc hệ thống Jin Pal Hapkido (Jin Pal Hapkido Martial Arts Federation), tạo nên 1 trường phái Hapkido lớn mạnh khắp suốt Hoa Kỳ và thế giới.

Hiện tại tại Hàn Quốc nơi khai sinh ra Hapkido, Hapkido đến giờ nầy vẫn chưa có được 1 liên đoàn chính thức đại diện trên thế giới như các môn phái bạn Taekwondo, Karate, Judo v.v.. được thành lập cùng thời, nhiều trường phái với những đặc tính riêng biệt làm cho người tập Hapkido đôi lúc phải vô cùng khó khăn khi phân biệt sự tương và khắc giữa các chi phái, rất nhiều lần Hiệp hội võ thuật chính thức của chính phủ Hàn Quốc đã đứng ra tổ chức các cuộc hợp khoáng đại để giải quyết và thống nhất môn Hapkido thành một liên đoàn duy nhất. Nhưng chuyện đó còn phải cần thời gian khá xa trong 1 quốc gia mà nền võ thuật ngự trị trong khuôn khổ ‘phép vua thua lệ làng’.

Tác giả: DCH & Gaututam.