a. Sù ra ®êi cña tæ chøc ThÞ Quèc ë §Þa Trung H¶i:
* Kh¸i niÖm “ThÞ Quèc”: ThÞ Quèc lµ 1 quèc gia, trong ®ã thµnh thÞ lµ trung t©m. Xung quanh thµnh thÞ lµ 1 vïng n«ng th«n phô cËn (®Êt ®ai nhá, hÑp, d©n sè Ýt ái, nh­ng ®Òu cã quyÒn ®éc lËp, cã tæ chøc bé m¸y nhµ n­íc vµ qu©n ®éi riªng).
* Nguyªn nh©n ë §Þa Trung H¶i xuÊt hiÖn ThÞ Quèc:
- Do ®Þa h×nh bÞ chia c¾t thµnh nhiÒu vïng nhá hÑp --> Do ®ã kh«ng cã ®iÒu kiÖn tËp trung ®«ng d©n c­ ë mét n¬i.
- C­ d©n sèng chñ yÕu b»ng nghÒ thñ c«ng vµ bu«n b¸n nªn viÖc tËp trung ®«ng ®óc l¹i kh«ng cÇn thiÕt.
--> V× vËy, mçi vïng, mçi mán b¸n ®¶o trë thµnh giang s¬n cña 1 bé l¹c (1 n­íc) gåm thµnh thÞ lµ trung t©m vµ xuang quanh lµ 1 vïng n«ng th«n phô cËn. Thµnh thÞ cã phè x¸, l©u ®µi, ®Òn thê, s©n vËn ®éng, nhµ h¸t vµ quan trän h¬n lµ cã bÕn c¶ng, cho nªn gäi ®ã lµ ThÞ Quèc.
b. ThÓ chÕ chÝnh trÞ cña ThÞ Quèc (Tiªu biÓu ë Aten).
- Mçi ThÞ Quèc lµ 1 n­íc riªng, cã c¬ quan hµnh chÝnh riªng, qu©n ®éi riªng, luËt ph¸p riªng, tËp qu¸n riªng. §øng ®Çu thµnh bang lµ 1 héi ®ång do d©n bÇu, tiÕn hµnh qua ®¹i héi c«ng d©n, nhiÖm kú 1 n¨m. Chñ n« vµ b×nh d©n cã quyÒn c«ng d©n, cßn kiÒu d©n vµ n« lÖ kh«ng cã quyÒn c«ng d©n.
- §©y lµ thÓ chÕ d©n chñ trong thêi cæ ®¹i (d­íi c¸c h×nh thøc d©n chñ chñ n« hay céng hoµ quý téc) n¬i nµo kÐm còng cã h×nh thøc ®¹i héi nh©n d©n bÇu ra c¸c c¬ quan nhµ n­íc, quyÕt ®Þnh mäi c«ng viÖc cña nhµ n­íc (nh÷ng cö trÞ ®i bÇu viÕt tªn ng­êi ®¹i diÖn trªn nh÷ng m¶nh vá sß).
- ë §Þa Trung h¶i, thµnh bang cã thÓ chÕ d©n chñ ph¸t triÓn cao nhÊt lµ Aten.
+ H¬n 3 v¹n c«ng d©n häp thµnh ®¹i héi c«ng d©n (300000 n« lÖ vµ 15000 kiÒu d©n kh«ng cã quyÒn c«ng d©n). Cã 50 ph­êng mçi ph­êng bÇu 10 ng­êi lµm thµnh “Héi §ång 500”, cö ra c¸c c¬ quan quyÕt ®Þnh mäi c«ng viÖc nhµ n­íc.
+ “Héi §ång 500” cã vai trß nh­ “Quèc Héi” thay mÆt d©n quyÕt ®Þnh c«ng viÖc trong nhiÖm kú 1 n¨m. ë ®©y ng­êi ta bÇu 10 viªn chøc ®iÒu hµnh cong viÖc (nh­ kiÓu 1 chÝnh phñ) vµ còng cã nhiÖm kú 1 n¨m. C¸c viªn chøc nµy cã thÓ bÞ b·i miÔn hoÆc t¸i cö trë l¹i.
- NhËn xÐt:
+ TiÕn bé: Mang tÝnh chÊt d©n chñ réng r·i, chÝnh quyÒn Aten thuéc vÒ c¸c c«ng d©n Aten.
+ H¹n chÕ: Lµ 1 thÓ chÕ chÝnh trÞ dùa trªn sù bãc lét n« lÖ. Nh÷ng ng­êi lao ®éng chñ yÕu (®«ng ®¶o quÇn chóng n« lÖ vµ kiÒu d©n) l¹i kh«ng cã quyÒn c«ng d©n. MÆt kh¸c mét nöa sè d©n tù do lµ phô n÷ Aten còng kh«ng ®­îc h­ëng quyÒn lîi chÝnh trÞ (mµ míi 1 thiÓu sè d©n tù do lµ nam giíi ®­îc h­ëng ®Çy ®ñ quyÒn c«ng d©n).
--> KÕt luËn: Sinh ho¹t d©n c­ ë c¸c quèc gia §Þa Trung H¶i b¾t nguån tõ t­ t­ëng tù do tiÕn bé, trë thµnh truyÒn thèng. TruyÒn thèng ®ã ®Ó l¹i dÊu Ên s©u s¾c ®èi víi ch©u ¢u hiÖn nay.
c. So s¸nh víi chÕ ®é chuyªn chÕ ë cæ ®¹i ph­u¬ng §«ng .
- MÆc dï vÉn cßn h¹n chÕ lµ n« lÖ , kiÒu d©n vµ phô n÷ kh«ng cã quyÒn c«ng d©n, nh­ng so víi chÕ ®é chuyªn chÕ cæ ®¹i ë ph­¬ng ®«ng th× nÒn d©n chñ chñ n« ë Aten tiÕn bé h¬n.V× ë ph­¬ng §«ng mäi quyÒn lùc tËp trung vµo «ng vua.Vua n¾m c¶ thÇn quyÒn vµ ph¸p quyÒn ,quyÕt ®Þnh mäi c«ng viÖc cña nhµ n­íc .Cßn c¸c thÞ quèc ë §Þa Trung H¶i (®¹c biÖt lµ Atem) th× chñ n« vµ b×nh d©n lµ nh÷ng c«ng d©n thùc thô. :afro:
Tue Jul 21, 2009 3:26 pm
