Quá trình xâm lược của các chủ nghĩa thực dân vào các nước Đông Nam Á.

- Ở In-đô-nê-xi-a, ngay từ thế kỉ XV, XVI thực dân Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha, Hà Lan, đã có mặt và từng bước chiếm lĩnh thị trường. Đến thế kỉ XIX, Hà Lan hoàn thành việc xâm chiếm và ách thống trị trên đất nước này.

- Ở Phi-líp-pin, bị thực dân Tây Ban Nha thống trị ngay từ thế kỉ XVI. Sau cuộc chiến tranh với Tây Ban Nha năm 1898, đế quốc Mĩ liền tiến hành cuộc chiến trang xâm lược Phi-líp-pin (1899-1902) và biến quần đảo này thành thuộc địa của Mĩ.

- Ở Mến Điện, thực dân Anh đã thực hiện 3 cuộc chiến tranh xâm lược. Năm 1885, Anh thôn tính Mến Điện rồi sát nhập nước này thành một tỉnh của Ấn Độ thuộc Anh.

- Ở Mã Lai, sớm bị các nước tư bản nhòm ngó, can thiệp. Đầu thế kỉ XX, Mã Lai hoàn toàn trở thành thuộc địa của Anh.

- Ở 3 nước Đông Dương: Việt Nam, Lào, Cam-ou-chia là đối tượng của thực dân Pháp. Đến cuối thế kỉ XIX, Pháp đã hoàn thành quá trình xâm lược và bắt đầu thi hành chính sách bóc lột, khai thác thuộc địa.

- Ở Vương quốc Xiêm (Thái Lan) trong nửa sau thế kỉ XIX trở thành vùng tranh chấp của đế quốc Anh và Pháp. Với chính sách ngoại giao mềm dẻo, khéo lếo của vua Ra-ma V, Xiêm là nước duy nhất ở Đông Nam Á giữa được nền độc lập tương đối về chính trị

Phong trào đấu tranh của nhân dân In-đô-nê-xi-a và Phi-líp-pin

* In-đô-nê-xi-a:

- Phong trào đấu tranh của nông dân nổ ra mạnh mẽ. Điển hình là cuộc khởi nghĩa nông dân do Sa-min lãnh đạo vào khoảng năm 1890.

- Cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX, xã hội In-đô-nê-xi-a có nhiều biến đổi. Việc đầu tư bóc lột của tư bản Hà Lan ngày càng mạnh mẽ, về khách quan đã tạo nên những tiền đề xã hội cho giai cấp công nhân và giai cấp tư sản ra đời. Ý thức dân tộc phát triển.

- Phong trào công nhân cũng sớm hình thành với sự ra đời của tổ chức: Hiệp hội công nhân đường sắt (1905), Hiệp hội công nhân xe lửa (1918)… Tháng 12/1914, Liên minh xã hội dân chủ In-đô-nê-xi-a ra đời nhằm tuyên truyền chủ nghĩa Mác trong công nhân, đặt cơ sở cho Đảng cộng sản ra đời (5/1920). Giai cấp tư sản dân tộc, tầng lớp trí thức tiếp thu tư tưởng dân chủ tư sản châu Âu đóng vai trò quyết định trong phong trào yêu nước ở nhân dân In-đô-nê-xi-a thế kỉ XX.


* Phi-líp-pin:

- Từ giữa thế kỉ XVI, Phi-líp-pin đã trở thành thuộc địa của Tây Ban Nha. Mâu thuẫn giữa nhân dân Phi-líp-pin với thực dân Tây Ban Nha ngày càng trở lên gay gắt.

- Năm 1872, nhân dân Ca-vi-tô nổi lên khởi nghĩa, hô vang khẩu hiệu “Đả đảo bọn Tây Ban Nha”, tấn công vào các đồn trú, làm chủ thành phố Ca-vi-tô trong ba ngày. Cuối cùng cuộc khởi nghĩa đã bị thất bại, những người bị bắt và bị xử tử.

- Đến những năm 90 của thế kỉ XIX, ở Phi-líp-pin xuất hiện hai xu hướng chính trong phong trào giải phóng dân tộc.

Thứ nhất, là xu hướng cải cách của Hô-xê Ri dan.

Thư hai, là xu hướng bạo động của Bô-ni-pha-xi-ô.

- Tháng 4/1898, Mĩ gây chiến với Tây Ban Nha dưới danh nghĩa ủng hộ cuộc đấu tranh chống thực dân Phi-líp-pin. Nghĩa quân Phi-líp-pin chuyển mũi nhọn đấu tranh sang chống Mĩ xâm lược. Cuộc kháng chiến của nhân dân Phi-líp-pin chống Mĩ diễn ra trong tình trạng không cân sức, kéo dài đến năm 1902 thì bị dập tắt. Từ đấy, Phi-líp-pin trỏ thành thuộc địa của Mĩ.

Phong trào đấu tranh chống thực dân Pháp

* Cam-pu-chia.

- Năm 1863, Pháp gây áp lực buộc vua Cam-pu-chia là Nô-rô-đôm phải chấp nhân quyền bảo hộ của chúng.
- Năm 1884, Pháp buộc vua Nô-rô-dôm phải kí Hiệp ước, biến Cam-pu-chia thành thuộc địa của Pháp.
- Nhiều cuộc khởi nghĩa chống thực dân Pháp diễn ra sôi nổi trong cả nước.
+ Mở đầu là cuộc khởi nghĩa lớn của Hoàng thân Si-vô-tha, kéo dài hơn 30 năm (1861-1892).
+ Cuộc khởi nghĩa của A-cha-xoa (1863-1866) diễn ra ở các tỉnh giáp biên giới Việt Nam, đã gây cho thực dân Pháp nhiều tổn thất to lớn.
+ Cuộc khởi nghĩa của Pu-côm-bô (1866-1867) không chỉ thể hiện tinh thần anh dũng, bất khuất của nhân dân hai nước Việt Nam và Cam-pu-chia trong cuộc đấu tranh chống thực dân Pháp xâm lược.

* Lào.

- Lào thực sự biến thành thuộc địa của Pháp năm 1893.
- Ngay từ đầu thế kỉ XX, nhân dân Lào đã tiến hành nhiều cuộc khởi nghĩa đấu tranh bất khuất trên toàn lãnh thổ để chống lại ách nô dịch tàn bạo của thực dân Pháp.
+ Mở đầu là cuộc khởi nghĩa của nhân dân Lào dưới sự chỉ huy của Pha-ca-đuốc (1901-1903). Phong trào đã phát triển nhanh chóng, giải phóng Xa-van-na-khét, mở rộng sang cả đường 9, biên giới Việt – Lào.
+ Đặc biệt kiên cường là cuộc khởi nghĩa trên cao nguyên Bô-lô-ven kéo dài 37 năm (1901-1937) do Ong Kẹo và Com-ma-đam chỉ huy. Thực hiện chiến thuật đánh du kích, nghĩa quân của hai ông đã gây cho địch nhiều tổn thất.
+ Sauk hi Ong Kẹo mất, Com-ma-đam tiếp tục chỉ huy nghĩa quân chiến đấu. Tháng 9/1936, ông bị thưong và hi sinh trong một trận đánh lớn ở Phù Luông. Ba người con của Com-ma-đam vẫn cùng nghĩa quân chiến đấu cho đến tháng 7/1937 mới bị bắt.
+ Cuộc khởi nghĩa của Châu Pa-chay diễn ra trên địa bàn Bắc Lào và Tây Bắc Việt Nam, kéo dài hơn 4 năm (1918-1922).

bạn hãy nêu nhận xét về các nước Đông Nam Á (cuối TK XIX - đầu TK XX)